รายได้หลายทาง? วางแผนภาษี 2568 ให้เป๊ะ

ในยุคเศรษฐกิจปัจจุบัน การมีแหล่งรายได้มากกว่าหนึ่งทางกลายเป็นเรื่องปกติ ไม่ว่าจะเป็นงานประจำควบคู่กับอาชีพอิสระ, การลงทุนในสินทรัพย์ดิจิทัล, หรือรายได้จากค่าเช่า การบริหารจัดการการเงินจึงมีความซับซ้อนมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องภาษี

สรุปประเด็นสำคัญสำหรับการวางแผนภาษี

• ผู้มีรายได้จากหลายช่องทางจำเป็นต้องนำเงินได้ทุกประเภทยกเว้นบางกรณีมารวมกันเพื่อคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ซึ่งอาจส่งผลให้ฐานภาษีสูงขึ้น
• การคำนวณภาษีมี 2 วิธีหลัก คือ วิธีขั้นบันได (Progressive Rate) และวิธีเหมา (Flat Rate) โดยกฎหมายกำหนดให้เลือกชำระภาษีตามวิธีที่คำนวณได้ยอดสูงกว่า
• การใช้สิทธิ์ลดหย่อนภาษีอย่างเต็มศักยภาพเป็นกลยุทธ์สำคัญในการลดภาระภาษี ซึ่งครอบคลุมทั้งค่าลดหย่อนส่วนตัว, ครอบครัว, การลงทุนในกองทุน RMF, Thai ESG และการบริจาค
• การวางแผนล่วงหน้าและการทยอยลงทุนในผลิตภัณฑ์ลดหย่อนภาษีตลอดทั้งปี ช่วยกระจายความเสี่ยงและเพิ่มโอกาสสร้างผลตอบแทนที่ดีกว่าการลงทุนครั้งเดียวในช่วงปลายปี
• การใช้เครื่องมือคำนวณภาษีออนไลน์และระบบยื่นภาษีของกรมสรรพากร ช่วยให้กระบวนการจัดการภาษีมีความแม่นยำ สะดวก และรวดเร็วยิ่งขึ้น

ทำความเข้าใจเรื่องรายได้หลายทางและภาระภาษี

สำหรับคำถามที่ว่า **รายได้หลายทาง? วางแผนภาษี 2568 ให้เป๊ะ** นั้น เป็นโจทย์สำคัญสำหรับบุคคลธรรมดาที่มีแหล่งที่มาของเงินได้หลากหลายรูปแบบ เนื่องจากรายได้ที่เพิ่มขึ้นจากหลายช่องทางมักจะนำไปสู่ภาระภาษีที่สูงขึ้นตามไปด้วย การทำความเข้าใจหลักเกณฑ์และเงื่อนไขทางภาษีจึงเป็นขั้นตอนแรกที่ขาดไม่ได้ เพื่อให้สามารถบริหารจัดการการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด การวางแผนที่ดีไม่เพียงแต่ช่วยให้ปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมายได้อย่างถูกต้อง แต่ยังเป็นเครื่องมือในการเพิ่มเงินออมและสร้างความมั่งคั่งในระยะยาวอีกด้วย

ใครบ้างที่ต้องยื่นแบบแสดงรายการภาษี

ตามประมวลรัษฎากร บุคคลธรรมดาที่มีหน้าที่ยื่นแบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา (ภ.ง.ด. 90/91) สำหรับปีภาษี 2568 มีหลักเกณฑ์ดังนี้:

• บุคคลธรรมดาที่มีถิ่นที่อยู่ในประเทศไทย: หมายถึงผู้ที่พำนักอยู่ในประเทศไทยเป็นระยะเวลารวมกันถึง 180 วันในปีภาษีนั้นๆ หากมีเงินได้สุทธิ (หลังหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อน) เกิน 150,000 บาทต่อปี จะต้องยื่นแบบแสดงรายการภาษี แม้ว่าอาจจะไม่มีภาษีที่ต้องชำระก็ตาม
• บุคคลที่ไม่มีถิ่นที่อยู่ในประเทศไทย: รวมถึงชาวต่างชาติหรือคนไทยที่อาศัยอยู่ต่างประเทศ แต่มีแหล่งเงินได้เกิดขึ้นในประเทศไทย เช่น รายได้จากค่าเช่าอสังหาริมทรัพย์ในไทย หรือรายได้จากการทำงานในไทย ก็มีหน้าที่ต้องยื่นภาษีตามเงื่อนไขที่กรมสรรพากรกำหนด

โดยทั่วไป กำหนดการยื่นภาษีจะอยู่ในช่วงเดือนมกราคมถึงมีนาคมของปีถัดไป แต่ในบางกรณีอาจมีการขยายเวลาการยื่นแบบผ่านช่องทางออนไลน์ไปจนถึงต้นเดือนเมษายน เช่น หากต้องชำระภาษีเพิ่มเติมสำหรับปี 2568 อาจสามารถยื่นล่าช้าได้ไม่เกินวันที่ 8 เมษายน 2569 การติดตามประกาศจากกรมสรรพากรจึงเป็นสิ่งสำคัญ

เหตุผลที่การวางแผนภาษีเป็นสิ่งจำเป็น

การมีรายได้จากหลายแหล่งส่งผลโดยตรงต่อการคำนวณภาษี เนื่องจากรายได้ทั้งหมดจะถูกนำมารวมกันเพื่อคำนวณตามอัตราภาษีแบบขั้นบันได ซึ่งหมายความว่ายิ่งมีรายได้รวมสูงเท่าไหร่ อัตราภาษีที่ต้องชำระในขั้นถัดๆ ไปก็จะยิ่งสูงขึ้นตามไปด้วย การละเลยการวางแผนอาจทำให้ต้องชำระภาษีในจำนวนที่สูงเกินความจำเป็น หรืออาจเกิดข้อผิดพลาดในการยื่นแบบซึ่งนำไปสู่เบี้ยปรับและเงินเพิ่มได้

ดังนั้น การวางแผนภาษีล่วงหน้าจึงเปรียบเสมือนการวางแผนการเงินส่วนบุคคลที่ช่วยให้:

• ลดภาระภาษีอย่างถูกกฎหมาย: ผ่านการใช้สิทธิ์ลดหย่อนต่างๆ ที่มีอยู่อย่างครบถ้วน
• เพิ่มสภาพคล่องทางการเงิน: ทราบจำนวนภาษีที่ต้องชำระล่วงหน้า ทำให้สามารถเตรียมเงินสดสำรองไว้ได้โดยไม่กระทบต่อค่าใช้จ่ายอื่น
• สร้างวินัยการออมและการลงทุน: การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ลดหย่อนภาษี เช่น กองทุนรวม RMF หรือ Thai ESG เป็นการบังคับให้เกิดการออมและการลงทุนอย่างสม่ำเสมอ
• ลดความเสี่ยงจากข้อผิดพลาด: การเตรียมตัวและรวบรวมเอกสารตั้งแต่เนิ่นๆ ช่วยลดโอกาสเกิดความผิดพลาดในการกรอกข้อมูลและคำนวณภาษี

ประเภทเงินได้ที่ต้องนำมารวมคำนวณภาษี

เงินได้พึงประเมินที่ต้องนำมาคำนวณเพื่อเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดานั้นแบ่งออกเป็น 8 ประเภทตามประมวลรัษฎากร สำหรับผู้มีรายได้หลายทาง แหล่งที่มาของรายได้ที่พบบ่อยสามารถจัดกลุ่มได้ดังนี้

เงินได้จากงานประจำและอาชีพอิสระ

กลุ่มนี้ถือเป็นแหล่งรายได้หลักของคนส่วนใหญ่ ประกอบด้วย:

• เงินได้ประเภทที่ 1 (มาตรา 40(1)): คือ เงินได้จากการจ้างแรงงาน เช่น เงินเดือน, ค่าจ้าง, เบี้ยเลี้ยง, โบนัส, บำเหน็จบำนาญ รวมถึงผลประโยชน์อื่นๆ ที่นายจ้างมอบให้ เช่น เงินที่นายจ้างจ่ายชำระหนี้สินให้ลูกจ้าง
• เงินได้ประเภทที่ 2 (มาตรา 40(2)): คือ เงินได้เนื่องจากหน้าที่หรือตำแหน่งงานที่ทำ หรือจากการรับทำงานให้ ไม่ว่าจะเป็นค่าธรรมเนียม, ค่านายหน้า, ส่วนลด หรือเงินอุดหนุนในงานที่ทำ ซึ่งมักเป็นรายได้ของฟรีแลนซ์ หรือผู้รับงานอิสระ

เงินได้จากทรัพย์สินและการลงทุน

เป็นกลุ่มรายได้ที่เกิดจากการนำทรัพย์สินหรือเงินไปสร้างผลตอบแทนเพิ่มเติม:

• เงินได้ประเภทที่ 4 (มาตรา 40(4)): คือ เงินได้จากการลงทุน เช่น ดอกเบี้ยพันธบัตร, เงินปันผลจากหุ้นหรือกองทุนรวม, ส่วนแบ่งกำไรจากห้างหุ้นส่วนนิติบุคคล, และผลประโยชน์ที่ได้จากการโอนสินทรัพย์ดิจิทัล (Cryptocurrency/Digital Token) ซึ่งต้องเสียภาษีหัก ณ ที่จ่าย 15%
• เงินได้ประเภทที่ 5 (มาตรา 40(5)): คือ เงินได้จากการให้เช่าทรัพย์สิน เช่น ค่าเช่าบ้าน, อาคาร, ที่ดิน หรือยานพาหนะ รวมถึงการผิดสัญญาเช่าซื้อหรือสัญญาซื้อขายเงินผ่อน

สิ่งสำคัญคือ เงินปันผลจากการลงทุน (เงินได้ประเภท 40(4)(ข)) ผู้เสียภาษีมีสิทธิ์เลือกว่าจะนำมารวมคำนวณกับเงินได้อื่นหรือไม่ หากเลือกไม่นำมารวม ภาษีหัก ณ ที่จ่าย 10% จะถือเป็นภาษีสุดท้าย (Final Tax) แต่หากนำมารวมคำนวณ ก็สามารถนำภาษีที่ถูกหักไว้มาขอเครดิตคืนได้ ซึ่งจะคุ้มค่าสำหรับผู้ที่อยู่ในฐานภาษีต่ำกว่าอัตราภาษีเงินปันผล

เจาะลึก 2 วิธีคำนวณภาษีที่ต้องรู้

สำหรับผู้ที่มีเงินได้ประเภทอื่นนอกเหนือจากเงินเดือน (เงินได้ประเภทที่ 2-8) กฎหมายกำหนดให้ต้องคำนวณภาษี 2 วิธี และเลือกชำระตามจำนวนที่สูงกว่าเสมอ การทำความเข้าใจทั้งสองวิธีจึงเป็นเรื่องจำเป็น

ข้อควรจำที่สำคัญที่สุดคือ หลังจากคำนวณภาษีทั้งสองวิธีแล้ว กฎหมายกำหนดให้ผู้เสียภาษีต้องชำระภาษีตามจำนวนเงินที่คำนวณได้ สูงกว่า เสมอ

กลยุทธ์การวางแผนภาษี 2568 ฉบับสมบูรณ์

การวางแผนภาษีที่ดีต้องเริ่มต้นตั้งแต่เนิ่นๆ ไม่ใช่รอจนถึงช่วงปลายปี การดำเนินการอย่างเป็นระบบจะช่วยให้ไม่พลาดสิทธิ์ประโยชน์ใดๆ ไป

ขั้นตอนแรก: รวบรวมข้อมูลรายได้ทั้งหมด

ความถูกต้องของการยื่นภาษีเริ่มต้นจากการรวบรวมข้อมูลรายได้ให้ครบถ้วนที่สุด ควรจัดเก็บเอกสารหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับรายได้ทุกประเภทที่ได้รับตลอดปีภาษี 2568 เช่น:

• หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย (50 ทวิ): เอกสารสำคัญที่ได้รับจากผู้ว่าจ้างหรือผู้จ่ายเงินได้ ซึ่งจะระบุประเภทและจำนวนเงินได้ รวมถึงภาษีที่ถูกหักไว้ล่วงหน้า ควรเก็บรวบรวมจากทุกแหล่งที่มา
• เอกสารประกอบรายได้อื่นๆ: เช่น สัญญาจ้างงาน, ใบแจ้งหนี้, ใบเสร็จรับเงิน, หรือบันทึกรายรับ-รายจ่ายส่วนตัวสำหรับอาชีพอิสระ
• รายงานสรุปการลงทุน: จากบริษัทหลักทรัพย์หรือบริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน ที่แสดงข้อมูลเงินปันผลและกำไรจากการขายหน่วยลงทุน

ใช้สิทธิ์ลดหย่อนภาษีให้เกิดประโยชน์สูงสุด

ค่าลดหย่อนคือเครื่องมือสำคัญที่ช่วยลดภาระภาษีได้อย่างมีนัยสำคัญ สำหรับปีภาษี 2568 มีรายการลดหย่อนที่สำคัญหลายกลุ่ม ดังนี้:

1. กลุ่มค่าลดหย่อนพื้นฐานและครอบครัว:
   • ค่าลดหย่อนส่วนตัว: 60,000 บาท
   • ค่าลดหย่อนคู่สมรส (ไม่มีเงินได้): 60,000 บาท
   • ค่าลดหย่อนบุตร: คนละ 30,000 บาท (บุตรคนที่สองเป็นต้นไปที่เกิดตั้งแต่ปี 2561 ลดหย่อนได้คนละ 60,000 บาท)
   • ค่าฝากครรภ์และคลอดบุตร: หักได้ตามจริงไม่เกิน 60,000 บาท
   • ค่าอุปการะเลี้ยงดูบิดามารดา: คนละ 30,000 บาท (บิดามารดาต้องมีอายุ 60 ปีขึ้นไปและมีรายได้ไม่เกิน 30,000 บาทต่อปี)
   • ค่าอุปการะผู้พิการหรือทุพพลภาพ: คนละ 60,000 บาท
2. กลุ่มประกันและการออมระยะยาว:
   • เบี้ยประกันสังคม: ตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 9,000 บาท
   • เบี้ยประกันชีวิตและประกันสุขภาพ: เบี้ยประกันชีวิตทั่วไปลดหย่อนได้ตามจริงไม่เกิน 100,000 บาท, เบี้ยประกันสุขภาพตนเองลดหย่อนได้ไม่เกิน 25,000 บาท (เมื่อรวมกับประกันชีวิตต้องไม่เกิน 100,000 บาท), และเบี้ยประกันสุขภาพบิดามารดาลดหย่อนได้ไม่เกิน 15,000 บาท
   • กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ (RMF): ลดหย่อนได้ 30% ของเงินได้ แต่ไม่เกิน 500,000 บาท
   • กองทุนรวมไทยเพื่อความยั่งยืน (Thai ESG): ลดหย่อนได้ 30% ของเงินได้ แต่ไม่เกิน 100,000 บาท
3. กลุ่มการบริจาค:
   • เงินบริจาคทั่วไป: ลดหย่อนได้ตามจริง แต่ไม่เกิน 10% ของเงินได้หลังหักค่าลดหย่อน
   • เงินบริจาคเพื่อการศึกษา การกีฬา การพัฒนาสังคม และโรงพยาบาลรัฐ: ลดหย่อนได้ 2 เท่าของเงินบริจาคจริง แต่ไม่เกิน 10% ของเงินได้หลังหักค่าลดหย่อน

เทคนิคการลงทุนเพื่อการประหยัดภาษี

แทนที่จะรอซื้อกองทุนลดหย่อนภาษีจำนวนมากในช่วงปลายปี การวางแผนลงทุนอย่างสม่ำเสมอจะให้ผลลัพธ์ที่ดีกว่า เทคนิคที่นิยมคือ Dollar-Cost Averaging (DCA) ซึ่งหมายถึงการทยอยลงทุนเป็นงวดๆ ด้วยจำนวนเงินที่เท่ากันทุกเดือน เช่น ลงทุนในกองทุน RMF หรือ Thai ESG เดือนละ 5,000 บาท

ข้อดีของวิธีนี้คือ:

• ช่วยเฉลี่ยต้นทุน: ในช่วงที่ตลาดผันผวน การซื้อสม่ำเสมอจะได้หน่วยลงทุนในราคาที่แตกต่างกันไป ทำให้ต้นทุนเฉลี่ยต่อหน่วยไม่สูงจนเกินไป
• ลดความเสี่ยงจากการจับจังหวะตลาด: ไม่ต้องกังวลว่าจะซื้อกองทุนในราคาที่แพงที่สุดในช่วงปลายปี
• สร้างวินัยการลงทุน: ทำให้การออมเพื่อเป้าหมายระยะยาวเป็นไปอย่างต่อเนื่อง

เครื่องมือและขั้นตอนการยื่นภาษีออนไลน์

ในยุคดิจิทัล การยื่นภาษีไม่ใช่เรื่องยุ่งยากอีกต่อไป มีเครื่องมือและแพลตฟอร์มมากมายที่ช่วยอำนวยความสะดวกและเพิ่มความแม่นยำ

โปรแกรมช่วยคำนวณภาษีที่น่าสนใจ

ก่อนยื่นจริง การทดลองคำนวณภาษีผ่านโปรแกรมออนไลน์เป็นวิธีที่ดีในการประเมินภาระภาษีและตรวจสอบสิทธิ์ลดหย่อน แหล่งข้อมูลและเครื่องมือที่น่าเชื่อถือมีให้บริการจากหลายสถาบัน เช่น:

• เว็บไซต์ของกรมสรรพากร: มีระบบคำนวณและ e-Filing ที่เป็นมาตรฐานและเชื่อถือได้มากที่สุด
• แอปพลิเคชันและเว็บไซต์ของสถาบันการเงิน: ธนาคารและบริษัทหลักทรัพย์หลายแห่ง เช่น ธนาคารกสิกรไทย, InnovestX, Finnomena มักจะมีเครื่องมือคำนวณภาษีที่ใช้งานง่ายและให้คำแนะนำเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ลดหย่อนภาษีไปพร้อมกัน
• บทความและวิดีโอให้ความรู้: แหล่งข้อมูลจาก Krungsri, Money Bento, และ Phillip Securities ให้ข้อมูลเชิงลึกและคำแนะนำที่เป็นประโยชน์ในการวางแผนภาษี

สรุปขั้นตอนการยื่นภาษีตั้งแต่ต้นจนจบ

เพื่อให้การยื่นภาษีสำหรับปี 2568 เป็นไปอย่างราบรื่น สามารถสรุปเป็นขั้นตอนง่ายๆ ได้ดังนี้:

1. รวบรวมเอกสาร: จัดเตรียมเอกสาร 50 ทวิ และหลักฐานรายได้อื่นๆ รวมถึงเอกสารประกอบการลดหย่อนทั้งหมด เช่น ใบเสร็จเบี้ยประกัน, หนังสือรับรองการซื้อหน่วยลงทุน, ใบอนุโมทนาบัตร
2. คำนวณรายได้และค่าลดหย่อน: สรุปยอดรายได้พึงประเมินทั้งหมด และยอดรวมของค่าลดหย่อนที่สามารถใช้สิทธิ์ได้
3. ทดลองคำนวณภาษี: ใช้โปรแกรมออนไลน์เพื่อคำนวณภาษีทั้ง 2 วิธี (ขั้นบันไดและวิธีเหมา) เพื่อเปรียบเทียบและหาจำนวนภาษีที่ต้องชำระ
4. เลือกวิธีชำระภาษี: เตรียมชำระภาษีตามยอดที่สูงกว่าจากการคำนวณในขั้นตอนที่ 3
5. ยื่นแบบออนไลน์: เข้าสู่ระบบ e-Filing ของกรมสรรพากร กรอกข้อมูลรายได้และค่าลดหย่อนตามที่เตรียมไว้ ระบบจะช่วยคำนวณและตรวจสอบความถูกต้องเบื้องต้น
6. ชำระภาษี (ถ้ามี): หากมีภาษีที่ต้องชำระเพิ่ม สามารถเลือกชำระผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ เช่น QR Code, บัตรเครดิต หรือ Internet Banking
7. เก็บหลักฐาน: หลังจากยื่นแบบและชำระภาษีเรียบร้อยแล้ว ควรบันทึกหน้าจอหรือพิมพ์แบบ ภ.ง.ด. 90/91 พร้อมใบเสร็จเก็บไว้เป็นหลักฐาน

บทสรุป: กุญแจสำคัญสู่การจัดการภาษีอย่างมีประสิทธิภาพ

การมีรายได้หลายทางมอบโอกาสทางการเงินที่มากขึ้น แต่ก็มาพร้อมกับความรับผิดชอบทางภาษีที่ซับซ้อนขึ้นเช่นกัน การวางแผนภาษีล่วงหน้าสำหรับปี 2568 ไม่ใช่เพียงแค่การทำตามหน้าที่ แต่เป็นกลยุทธ์ทางการเงินที่ชาญฉลาดซึ่งช่วยประหยัดเงินในกระเป๋า ลดความเครียด และสร้างความมั่นคงทางการเงินในระยะยาว

หัวใจสำคัญคือการเริ่มต้นตั้งแต่วันนี้ ด้วยการรวบรวมข้อมูลรายได้อย่างสม่ำเสมอ, ศึกษาและใช้สิทธิ์ลดหย่อนให้ครบถ้วน, และพิจารณาการลงทุนเพื่อประหยัดภาษีอย่างเป็นระบบ การใช้เทคโนโลยีและเครื่องมือช่วยคำนวณที่มีอยู่ จะทำให้กระบวนการทั้งหมดกลายเป็นเรื่องง่ายและแม่นยำ การเตรียมความพร้อมอย่างดีจะเปลี่ยนภาระภาษีให้กลายเป็นโอกาสในการบริหารจัดการการเงินอย่างมืออาชีพ