จับตาซูเปอร์ไต้ฝุ่น! จ่อเข้าไทย กทม. เสี่ยงท่วม?

สถานการณ์สภาพอากาศในภูมิภาคเอเชียกำลังเป็นที่น่าจับตามองอย่างยิ่ง หลังการก่อตัวของพายุซูเปอร์ไต้ฝุ่น “ยางิ” (Yagi) ซึ่งทวีกำลังขึ้นเป็นพายุที่มีความรุนแรงสูงสุดของภูมิภาคในปี 2024 แม้การพยากรณ์ล่าสุดจากกรมอุตุนิยมวิทยาจะชี้ว่าศูนย์กลางพายุจะไม่เคลื่อนเข้าสู่ประเทศไทยโดยตรง แต่คำถามสำคัญที่เกิดขึ้นคือ อิทธิพลของพายุจะส่งผลกระทบอย่างไร และประเด็นที่ว่า จับตาซูเปอร์ไต้ฝุ่น! จ่อเข้าไทย กทม. เสี่ยงท่วม? นั้นมีข้อเท็จจริงอย่างไรบ้าง บทความนี้จะวิเคราะห์ข้อมูลอย่างละเอียดถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นในพื้นที่ต่างๆ ทั่วประเทศ รวมถึงประเมินความเสี่ยงในเขตเมืองหลวงอย่างกรุงเทพมหานคร

ภาพรวมสถานการณ์พายุซูเปอร์ไต้ฝุ่นยางิ

ก่อนจะประเมินผลกระทบต่อประเทศไทย การทำความเข้าใจถึงขนาดและความรุนแรงของซูเปอร์ไต้ฝุ่นยางิเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้เห็นภาพรวมของปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่กำลังเกิดขึ้น และผลกระทบที่ได้สร้างไว้แล้วในประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งเป็นเครื่องชี้วัดถึงพลังทำลายล้างที่ต้องเฝ้าระวัง

ความรุนแรงและสถิติที่น่าจับตา

ซูเปอร์ไต้ฝุ่นยางิได้รับการบันทึกว่าเป็นพายุที่ทรงพลังที่สุดในภูมิภาคเอเชียประจำปี 2024 และมีความรุนแรงเป็นอันดับสองของโลกในปีเดียวกัน รองจากพายุเฮอร์ริเคนแบรีลในมหาสมุทรแอตแลนติก ข้อมูลจากศูนย์เตือนภัยไต้ฝุ่นร่วม (Joint Typhoon Warning Center – JTWC) ระบุว่าพายุลูกนี้มีความเร็วลมสูงสุดใกล้ศูนย์กลางถึง 234 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ซึ่งเทียบเท่ากับความรุนแรงของเฮอร์ริเคนระดับ 4 ตามมาตราแซฟเฟอร์–ซิมป์สัน

ความรุนแรงระดับนี้หมายถึงศักยภาพในการสร้างความเสียหายอย่างกว้างขวาง ทั้งจากแรงลมที่สามารถทำลายโครงสร้างอาคารที่ไม่แข็งแรง ป้ายโฆษณา และโค่นต้นไม้ขนาดใหญ่ได้ รวมถึงปริมาณฝนที่ตกสะสม ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของอุทกภัยและดินโคลนถล่ม การที่พายุมีความเร็วลมสูงเช่นนี้ยังส่งผลให้เกิดคลื่นพายุซัดฝั่ง (Storm Surge) ที่เป็นอันตรายอย่างยิ่งต่อพื้นที่ชายฝั่งทะเล

ผลกระทบในต่างประเทศ: บทเรียนจากจีน เวียดนาม และฟิลิปปินส์

เส้นทางการเคลื่อนตัวของซูเปอร์ไต้ฝุ่นยางิได้ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อหลายประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งเป็นภาพสะท้อนที่ชัดเจนถึงอานุภาพของพายุลูกนี้

• สาธารณรัฐประชาชนจีน: เกาะไห่หนานเป็นพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบหนักที่สุด โดยพายุได้พัดถล่มด้วยลมกระโชกแรงและฝนตกหนักเป็นประวัติการณ์ ส่งผลให้เกิดน้ำท่วมฉับพลันในหลายพื้นที่ และระบบสาธารณูปโภคได้รับความเสียหายอย่างหนัก มีรายงานว่าครัวเรือนมากกว่า 830,000 แห่งไม่มีไฟฟ้าใช้ ทางการจีนต้องสั่งอพยพประชาชนจำนวนมากและประกาศเตือนภัยในระดับสูงสุด
• เวียดนาม: พื้นที่ทางตอนเหนือของเวียดนามเป็นอีกหนึ่งจุดที่พายุเคลื่อนตัวผ่าน สร้างความเสียหายให้กับภาคเกษตรกรรมและบ้านเรือนของประชาชน ปริมาณฝนที่ตกหนักทำให้เกิดน้ำท่วมและดินถล่มในเขตภูเขา ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อการให้ความช่วยเหลือ
• ฟิลิปปินส์: แม้พายุจะไม่ได้พัดขึ้นฝั่งโดยตรง แต่ก็ได้เพิ่มกำลังของมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ (Hanging Habagat) ส่งผลให้เกิดฝนตกหนักต่อเนื่องและน้ำท่วมในหลายเกาะ รวมถึงกรุงมะนิลา

บทเรียนจากประเทศเหล่านี้ชี้ให้เห็นว่า แม้ศูนย์กลางพายุจะไม่ได้พาดผ่านโดยตรง แต่รัศมีและอิทธิพลของพายุขนาดใหญ่ยังสามารถสร้างความเสียหายเป็นวงกว้างได้ ซึ่งเป็นประเด็นสำคัญที่ประเทศไทยต้องนำมาพิจารณาในการเตรียมความพร้อม

วิเคราะห์เส้นทางและผลกระทบต่อประเทศไทย

ตามการคาดการณ์ล่าสุดจากกรมอุตุนิยมวิทยาและแบบจำลองสภาพอากาศสากล ศูนย์กลางของซูเปอร์ไต้ฝุ่นยางิจะไม่เคลื่อนตัวเข้าสู่ประเทศไทยโดยตรง แต่จะสลายตัวในบริเวณประเทศเวียดนามตอนบนและจีนตอนใต้ อย่างไรก็ตาม การที่พายุขนาดใหญ่เคลื่อนตัวเข้ามาใกล้ในระยะนี้ ย่อมส่งผลกระทบต่อรูปแบบสภาพอากาศของไทยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

ประเด็นสำคัญไม่ใช่ “พายุจะเข้าไทยหรือไม่” แต่คือ “อิทธิพลของพายุจะส่งผลให้เกิดฝนตกหนักและน้ำท่วมในพื้นที่ใดบ้าง” เนื่องจากกลไกทางอุตุนิยมวิทยาที่ซับซ้อนสามารถนำพาความชื้นและฝนมาสู่ประเทศไทยได้ แม้ศูนย์กลางพายุจะอยู่ห่างออกไปหลายร้อยกิโลเมตร

ศูนย์กลางพายุไม่เข้าไทยโดยตรง แต่อิทธิพลยังน่ากังวล

คำว่า “พายุไม่เข้าโดยตรง” หมายความว่าตาพายุ (Eye of the storm) และบริเวณที่มีลมพัดรุนแรงที่สุดจะไม่เคลื่อนตัวผ่านแผ่นดินของประเทศไทย ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงจากความเสียหายจากแรงลมโดยตรงได้อย่างมาก อย่างไรก็ตาม “อิทธิพลทางอ้อม” ของพายุยังคงเป็นปัจจัยที่น่ากังวลที่สุดสำหรับประเทศไทยในสถานการณ์นี้ อิทธิพลดังกล่าวหมายถึงการที่ระบบของพายุไปรบกวนและเสริมกำลังให้กับปัจจัยทางสภาพอากาศอื่นที่มีอยู่เดิมในภูมิภาค

กลไกสำคัญ: ร่องมรสุมที่ถูกกระตุ้นให้มีกำลังแรง

กลไกหลักที่ทำให้อิทธิพลของซูเปอร์ไต้ฝุ่นยางิส่งผลต่อประเทศไทยคือ ร่องมรสุม (Monsoon Trough) ร่องมรสุมคือแนวความกดอากาศต่ำที่พาดผ่านภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคกลางของประเทศไทยในช่วงฤดูฝน ซึ่งเป็นบริเวณที่มีเมฆมากและมีฝนตกชุกเป็นปกติอยู่แล้ว

การเคลื่อนตัวของซูเปอร์ไต้ฝุ่นยางิเข้ามาในทะเลจีนใต้ ทำหน้าที่เปรียบเสมือน “เครื่องสูบ” ขนาดมหึมา ที่ดึงเอาความชื้นจำนวนมหาศาลจากมหาสมุทรเข้ามาสู่แผ่นดิน และป้อนความชื้นนี้เข้าไปเสริมกำลังให้กับร่องมรสุมที่พาดผ่านประเทศไทย ทำให้ร่องมรสุมดังกล่าวมีกำลังแรงขึ้นกว่าปกติ ผลลัพธ์ที่ตามมาคือการเกิดเมฆฝนหนาแน่นขึ้น และทำให้เกิดฝนตกหนักถึงหนักมากอย่างต่อเนื่องในบริเวณที่ร่องมรสุมพาดผ่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

พื้นที่เฝ้าระวังพิเศษ และประเมินความเสี่ยง

จากกลไกที่กล่าวมาข้างต้น กรมอุตุนิยมวิทยาได้ระบุพื้นที่ที่ต้องเฝ้าระวังเป็นพิเศษจากอิทธิพลของพายุในครั้งนี้ โดยแบ่งตามระดับความเสี่ยงและลักษณะของผลกระทบที่แตกต่างกันไป

ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ: พื้นที่รับอิทธิพลโดยตรง

ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนเป็นพื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูงสุดที่จะได้รับผลกระทบจากฝนตกหนัก เนื่องจากเป็นบริเวณที่ร่องมรสุมกำลังแรงพาดผ่านโดยตรง จังหวัดที่ต้องเฝ้าระวังเป็นพิเศษได้แก่ เชียงราย พะเยา น่าน แพร่ อุตรดิตถ์ เลย หนองคาย บึงกาฬ สกลนคร และนครพนม

ความเสี่ยงที่สำคัญในพื้นที่เหล่านี้คือ:

• น้ำท่วมฉับพลันและน้ำป่าไหลหลาก: โดยเฉพาะในพื้นที่ลาดเชิงเขาและพื้นที่ลุ่มใกล้แม่น้ำ ปริมาณฝนที่ตกสะสมอย่างรวดเร็วอาจทำให้เกิดมวลน้ำขนาดใหญ่ไหลบ่าเข้าท่วมพื้นที่ชุมชนและพื้นที่เกษตรกรรม
• ดินโคลนถล่ม: ในพื้นที่ภูเขาสูง ดินที่อุ้มน้ำไว้มากเกินไปอาจสูญเสียการยึดเกาะและถล่มลงมาได้ เป็นอันตรายต่อบ้านเรือนและเส้นทางคมนาคม

กรุงเทพมหานครและปริมณฑล: ความเสี่ยงน้ำท่วมจากฝนตกหนัก

สำหรับคำถามที่ว่า “กทม. เสี่ยงท่วม?” คำตอบคือ มีความเสี่ยง แต่เป็นความเสี่ยงที่เกิดจากกลไกที่แตกต่างจากพื้นที่ภาคเหนือและอีสาน กรุงเทพมหานครไม่ได้อยู่ในแนวพาดผ่านของร่องมรสุมโดยตรง แต่ยังคงได้รับอิทธิพลจากความชื้นสูงในบรรยากาศ ซึ่งส่งผลให้มีโอกาสเกิดฝนตกหนักเป็นหย่อมๆ หรือตกต่อเนื่องเป็นเวลานานได้

ความเสี่ยงหลักของกรุงเทพฯ คือ “น้ำท่วมขังรอการระบาย” ซึ่งเกิดจากปัจจัยต่อไปนี้:

1. ปริมาณฝนเกินขีดความสามารถ: หากมีฝนตกหนักมากในระยะเวลาสั้นๆ (เช่น เกิน 60 มิลลิเมตรต่อชั่วโมง) อาจเกินกว่าขีดความสามารถของระบบท่อระบายน้ำในพื้นที่นั้นๆ ที่จะระบายน้ำได้ทัน
2. ลักษณะทางกายภาพ: กรุงเทพฯ เป็นพื้นที่ลุ่มต่ำ มีลักษณะเป็นแอ่งกระทะ ทำให้การระบายน้ำเป็นไปโดยธรรมชาติได้ยาก
3. ปัญหาการอุดตันของท่อระบายน้ำ: ขยะหรือสิ่งปฏิกูลที่อุดตันในระบบระบายน้ำเป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญที่ทำให้ประสิทธิภาพการระบายน้ำลดลง

ดังนั้น แม้จะไม่ใช่น้ำท่วมจากแม่น้ำล้นตลิ่งหรือน้ำป่าไหลหลาก แต่ฝนที่ตกหนักสะสมจากอิทธิพลของพายุก็สามารถสร้างปัญหาน้ำท่วมขังในหลายจุดของกรุงเทพฯ โดยเฉพาะในพื้นที่ลุ่มต่ำและบริเวณที่เป็นคอขวดของการระบายน้ำ ซึ่งจะส่งผลกระทบโดยตรงต่อการจราจรและชีวิตประจำวันของประชาชน

ภาคใต้และทะเลอันดามัน: ผลกระทบทางอ้อม

ในขณะเดียวกัน กรมอุตุนิยมวิทยาได้ระบุว่ามรสุมตะวันตกเฉียงใต้ที่ปกคลุมทะเลอันดามัน ภาคใต้ และอ่าวไทย จะมีกำลังอ่อนลง อย่างไรก็ตาม ทะเลยังคงมีคลื่นลมแรงในบางพื้นที่ โดยเฉพาะในทะเลอันดามันตอนบน ดังนั้น ชาวเรือและผู้ประกอบการท่องเที่ยวทางทะเลยังคงต้องใช้ความระมัดระวังในการเดินเรือและติดตามประกาศเตือนภัยอย่างใกล้ชิด

ความรู้พื้นฐานและการเตรียมความพร้อมรับมือพายุ

เพื่อรับมือกับสถานการณ์ที่อาจเกิดขึ้น การมีความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับพายุหมุนเขตร้อนและแนวทางการปฏิบัติตนที่ถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง

การจำแนกประเภทความรุนแรงของพายุหมุนเขตร้อน

พายุหมุนเขตร้อนมีการแบ่งระดับความรุนแรงตามความเร็วลมสูงสุดใกล้ศูนย์กลาง ซึ่งเป็นเกณฑ์สากลที่ใช้ในการประเมินศักยภาพของพายุ

แนวทางการปฏิบัติตนเพื่อความปลอดภัย

แม้พายุจะไม่เข้าโดยตรง แต่การเตรียมพร้อมสำหรับสถานการณ์ฝนตกหนักและน้ำท่วมเป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม

• ติดตามข่าวสาร: รับฟังข้อมูลและประกาศเตือนภัยจากกรมอุตุนิยมวิทยาและหน่วยงานราชการที่เชื่อถือได้เท่านั้น เพื่อหลีกเลี่ยงข่าวปลอมที่อาจสร้างความตื่นตระหนก
• ตรวจสอบสภาพบ้านเรือน: สำรวจความแข็งแรงของหลังคา ประตู หน้าต่าง และตัดแต่งกิ่งไม้ที่อาจหักโค่นได้เมื่อมีลมแรง ทำความสะอาดรางน้ำฝนและท่อระบายน้ำรอบบ้านเพื่อไม่ให้เกิดการอุดตัน
• เตรียมอุปกรณ์ฉุกเฉิน: จัดเตรียมสิ่งของจำเป็น เช่น ไฟฉาย แบตเตอรี่สำรอง ยาสามัญประจำบ้าน อาหารแห้ง และน้ำดื่มให้พร้อม กรณีเกิดไฟฟ้าดับหรือต้องอยู่ในบ้านเป็นเวลานาน
• หลีกเลี่ยงพื้นที่เสี่ยง: งดการเดินทางไปยังพื้นที่น้ำท่วมขัง พื้นที่ลาดเชิงเขา หรือบริเวณใกล้แหล่งน้ำในช่วงที่มีฝนตกหนัก
• วางแผนการเดินทาง: สำหรับผู้ที่อาศัยในกรุงเทพฯ ควรตรวจสอบสภาพการจราจรและเส้นทางที่มีน้ำท่วมขังก่อนออกจากบ้าน และวางแผนการเดินทางล่วงหน้า

บทสรุปและข้อแนะนำ

โดยสรุปแล้ว สถานการณ์ซูเปอร์ไต้ฝุ่นยางิเป็นปรากฏการณ์ที่ต้องเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด แม้ศูนย์กลางพายุจะไม่เคลื่อนเข้าสู่ประเทศไทยโดยตรง แต่ผลกระทบทางอ้อมที่สำคัญคือการเสริมกำลังร่องมรสุมให้มีความรุนแรงขึ้น ส่งผลให้เกิดฝนตกหนักและมีความเสี่ยงต่ออุทกภัยในหลายพื้นที่

ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือเป็นพื้นที่เสี่ยงสูงสุดต่อภาวะน้ำท่วมฉับพลันและน้ำป่าไหลหลาก ขณะที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑลมีความเสี่ยงหลักจากปัญหาน้ำท่วมขังรอการระบายหากมีฝนตกหนักต่อเนื่อง สถานการณ์ยังคงมีความเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา

ดังนั้น การติดตามข้อมูลพยากรณ์อากาศและคำเตือนจากกรมอุตุนิยมวิทยาอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในช่วงเวลานี้ เพื่อให้ประชาชนในพื้นที่เสี่ยงสามารถเตรียมความพร้อมและรับมือกับสถานการณ์ที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างทันท่วงทีและปลอดภัย