ภ.ง.ด.94 คืออะไร? ใครต้องยื่นภาษีครึ่งปี (ใกล้หมดเขต!)

สรุปประเด็นสำคัญเกี่ยวกับ ภ.ง.ด.94

• ภ.ง.ด.94 คือแบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาสำหรับครึ่งปีภาษี ซึ่งใช้สำหรับยื่นภาษีจากรายได้ที่เกิดขึ้นในช่วง 6 เดือนแรก (มกราคม – มิถุนายน) ของปีนั้นๆ
• ผู้มีหน้าที่ยื่นคือบุคคลธรรมดาที่มีเงินได้พึงประเมินตามมาตรา 40(5) ถึง 40(8) แห่งประมวลรัษฎากร เช่น รายได้จากค่าเช่า, วิชาชีพอิสระ, การรับเหมา และธุรกิจอื่นๆ ที่ไม่ใช่เงินเดือน
• เกณฑ์รายได้ขั้นต่ำที่ต้องยื่นคือ 60,000 บาทสำหรับผู้มีสถานะโสด และ 120,000 บาทสำหรับผู้มีสถานะสมรส (นับเฉพาะเงินได้ประเภท 40(5)-(8) รวมกัน)
• กำหนดเวลายื่นแบบฯ คือระหว่างวันที่ 1 กรกฎาคม ถึง 30 กันยายน ของทุกปี การยื่นผ่านช่องทางออนไลน์จะขยายเวลาออกไปตามประกาศของกรมสรรพากรในแต่ละปี
• การยื่นภาษีครึ่งปีเป็นการทยอยชำระภาษี ช่วยลดภาระภาษีที่ต้องชำระจำนวนมากในครั้งเดียวตอนสิ้นปี และเป็นหน้าที่ตามกฎหมายที่ต้องปฏิบัติ

เมื่อเข้าสู่ช่วงครึ่งหลังของปี นอกจากการวางแผนธุรกิจและการเงินแล้ว อีกหนึ่งหน้าที่สำคัญสำหรับผู้มีรายได้บางประเภทคือการเตรียมตัวยื่นภาษีครึ่งปี หลายคนอาจยังมีข้อสงสัยว่า ภ.ง.ด.94 คืออะไร? ใครต้องยื่นภาษีครึ่งปี (ใกล้หมดเขต!) และมีความสำคัญอย่างไร การทำความเข้าใจในเรื่องนี้เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อให้สามารถปฏิบัติหน้าที่ทางภาษีได้อย่างถูกต้องและครบถ้วนตามที่กฎหมายกำหนด โดยเฉพาะกลุ่มผู้มีอาชีพอิสระ หรือฟรีแลนซ์, ผู้ประกอบธุรกิจส่วนตัว และผู้มีรายได้จากทรัพย์สิน ซึ่งเป็นกลุ่มเป้าหมายหลักของการยื่นภาษีประเภทนี้ การยื่นภาษีครึ่งปีไม่ได้เป็นเพียงภาระหน้าที่ แต่ยังเป็นกลไกที่ช่วยบริหารกระแสเงินสดและลดภาระภาษีก้อนใหญ่ในช่วงปลายปีอีกด้วย

ภ.ง.ด.94 คืออะไร และเหตุใดจึงมีความสำคัญ

ภ.ง.ด.94 คือ แบบแสดงรายการเพื่อเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาสำหรับครึ่งปีภาษี เป็นการคำนวณและชำระภาษีล่วงหน้าสำหรับรายได้ที่เกิดขึ้นในช่วง 6 เดือนแรกของปีปฏิทิน คือ ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม ถึง 30 มิถุนายน ของปีภาษีนั้นๆ โดยกฎหมายกำหนดให้ผู้มีเงินได้บางประเภทต้องดำเนินการยื่นแบบฯ และชำระภาษีภายในช่วงเวลาที่กำหนด เพื่อเป็นการแบ่งเบาภาระภาษีที่จะต้องชำระจำนวนมากในครั้งเดียวเมื่อสิ้นสุดปีภาษี

จุดประสงค์หลักของการกำหนดให้มีการยื่นภาษีครึ่งปีมีหลายประการ ประการแรกคือเพื่อช่วยให้ผู้เสียภาษีสามารถทยอยชำระภาษีได้ แทนที่จะต้องรับภาระหนักในการชำระภาษีทั้งปีในคราวเดียว ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อสภาพคล่องทางการเงินได้ ประการที่สอง เพื่อให้ภาครัฐ โดยกรมสรรพากร สามารถบริหารจัดการและจัดเก็บรายได้ภาษีได้อย่างมีประสิทธิภาพตลอดทั้งปี ทำให้มีกระแสเงินสดหมุนเวียนสำหรับงบประมาณของประเทศอย่างต่อเนื่อง และประการสุดท้าย การยื่นภาษีครึ่งปีเป็นเครื่องมือในการตรวจสอบและกำกับดูแลให้ผู้มีรายได้เข้าระบบภาษีอย่างถูกต้อง ลดปัญหาการหลีกเลี่ยงภาษี

การยื่น ภ.ง.ด.94 ไม่ใช่การเสียภาษีซ้ำซ้อน แต่เป็น “การชำระภาษีล่วงหน้า” สำหรับรายได้ครึ่งปีแรก โดยภาษีที่ชำระไปแล้วด้วยแบบ ภ.ง.ด.94 สามารถนำไปเครดิตหรือหักออกจากยอดภาษีที่ต้องชำระทั้งปีเมื่อยื่นแบบ ภ.ง.ด.90 ตอนต้นปีถัดไปได้

ใครมีหน้าที่ต้องยื่น ภ.ง.ด.94

ไม่ใช่ทุกคนที่มีรายได้จะต้องยื่น ภ.ง.ด.94 กฎหมายได้ระบุกลุ่มบุคคลและประเภทของเงินได้ที่เข้าข่ายไว้อย่างชัดเจน เพื่อให้การจัดเก็บภาษีเป็นไปอย่างตรงจุดและครอบคลุมกลุ่มผู้ที่มีรายได้นอกเหนือจากเงินเดือนประจำ ซึ่งมักมีความผันผวนของรายได้สูงกว่า

ประเภทเงินได้ที่เข้าข่ายต้องยื่นภาษีครึ่งปี

ตามประมวลรัษฎากร ผู้มีหน้าที่ยื่นแบบ ภ.ง.ด.94 คือบุคคลธรรมดาที่มีเงินได้พึงประเมินที่เกิดขึ้นระหว่างเดือนมกราคมถึงมิถุนายน ตามมาตรา 40(5), 40(6), 40(7), และ 40(8) ซึ่งเป็นกลุ่มรายได้ที่ไม่ใช่เงินเดือนหรือค่าจ้างจากการเป็นพนักงานประจำ (เงินได้มาตรา 40(1)) โดยสามารถสรุปประเภทเงินได้เหล่านี้ได้ดังนี้:

• เงินได้ตามมาตรา 40(5): รายได้จากการให้เช่าทรัพย์สินต่างๆ
• เงินได้ตามมาตรา 40(6): รายได้จากวิชาชีพอิสระ เช่น แพทย์, วิศวกร, สถาปนิก, นักบัญชี
• เงินได้ตามมาตรา 40(7): รายได้จากการรับเหมาที่ผู้รับเหมาต้องลงทุนจัดหาสัมภาระในส่วนสำคัญนอกเหนือจากเครื่องมือ
• เงินได้ตามมาตรา 40(8): รายได้จากการประกอบธุรกิจ, การพาณิชย์, การเกษตร, การอุตสาหกรรม, การขนส่ง หรือเงินได้อื่นๆ ที่ไม่เข้าพวก 40(1) ถึง 40(7) เช่น การขายของออนไลน์, รายได้ของนักแสดง, ยูทูบเบอร์, ฟรีแลนซ์ในสาขาต่างๆ

เกณฑ์เงินได้ขั้นต่ำที่กฎหมายกำหนด

นอกเหนือจากการมีเงินได้ตามประเภทที่ระบุข้างต้นแล้ว ผู้เสียภาษียังต้องมีจำนวนเงินได้รวมกัน (เฉพาะประเภท 40(5) ถึง 40(8)) ในช่วง 6 เดือนแรกของปี เกินเกณฑ์ขั้นต่ำที่กำหนดจึงจะมีหน้าที่ต้องยื่นแบบ ภ.ง.ด.94 โดยเกณฑ์ดังกล่าวแบ่งตามสถานะสมรส ดังนี้

1. กรณีมีสถานภาพโสด: ต้องมีเงินได้พึงประเมินประเภท 40(5) – 40(8) รวมกันเกิน 60,000 บาท
2. กรณีมีสถานภาพสมรส: ต้องมีเงินได้พึงประเมินประเภท 40(5) – 40(8) รวมกันเกิน 120,000 บาท

สิ่งสำคัญที่ต้องทำความเข้าใจคือ เกณฑ์เงินได้นี้ไม่นับรวมเงินเดือนจากงานประจำ (มาตรา 40(1)) หากบุคคลใดมีทั้งเงินเดือนและรายได้จากอาชีพอิสระ จะต้องนำเฉพาะรายได้จากอาชีพอิสระมาพิจารณาตามเกณฑ์ข้างต้นเพื่อตัดสินใจว่าจะต้องยื่น ภ.ง.ด.94 หรือไม่

เจาะลึกเงินได้พึงประเมิน 4 ประเภท ที่เกี่ยวข้องกับ ภ.ง.ด.94

เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนยิ่งขึ้น การทำความเข้าใจลักษณะของเงินได้แต่ละประเภทที่เข้าข่ายต้องยื่นภาษีครึ่งปีเป็นสิ่งสำคัญ

เงินได้ประเภทที่ 5 (มาตรา 40(5))

คือเงินได้ในรูปแบบของค่าเช่า หรือเงินได้จากการผิดสัญญาเช่าซื้อ หรือผิดสัญญาซื้อขายเงินผ่อน ซึ่งครอบคลุมการให้เช่าทรัพย์สินหลากหลายประเภท เช่น

• การให้เช่าบ้าน, อาคาร, สิ่งปลูกสร้าง, ที่ดิน
• การให้เช่ายานพาหนะ เช่น รถยนต์, เรือ
• การให้เช่าทรัพย์สินอื่นๆ เช่น เครื่องจักร, อุปกรณ์คอมพิวเตอร์

เงินได้ประเภทที่ 6 (มาตรา 40(6))

คือเงินได้จากวิชาชีพอิสระ ซึ่งกฎหมายกำหนดไว้ 6 สาขาอาชีพ ได้แก่

• การประกอบโรคศิลปะ (แพทย์, ทันตแพทย์, สัตวแพทย์)
• กฎหมาย (ทนายความ)
• วิศวกรรม (วิศวกร)
• สถาปัตยกรรม (สถาปนิก)
• การบัญชี (ผู้ทำบัญชี, ผู้สอบบัญชี)
• ประณีตศิลปกรรม (ศิลปิน, ผู้สร้างสรรค์งานศิลปะ)

เงินได้ประเภทที่ 7 (มาตรา 40(7))

คือเงินได้จากการรับเหมาที่ผู้รับเหมาต้องเป็นผู้จัดหาสัมภาระในส่วนสำคัญนอกเหนือจากเครื่องมือ เช่น การรับเหมาก่อสร้างที่ผู้รับเหมาต้องจัดหาปูน, เหล็ก, ทรายเองทั้งหมด ถือเป็นเงินได้ประเภทนี้ แต่หากผู้ว่าจ้างเป็นผู้จัดหาวัสดุให้ และผู้รับเหมาลงแรงและใช้เครื่องมือเพียงอย่างเดียว อาจถือเป็นเงินได้ประเภทอื่น

เงินได้ประเภทที่ 8 (มาตรา 40(8))

เป็นเงินได้ประเภทที่กว้างที่สุดและครอบคลุมผู้มีรายได้จำนวนมากในปัจจุบัน คือเงินได้จากการธุรกิจ, การพาณิชย์, การเกษตร, การอุตสาหกรรม, การขนส่ง และเงินได้อื่นใดที่ไม่ได้ระบุไว้ในประเภทที่ 1 ถึง 7 ตัวอย่างที่พบบ่อยในปัจจุบัน ได้แก่

• การค้าขาย: พ่อค้าแม่ค้าออนไลน์, เจ้าของร้านค้า, การขายสินค้าผ่านแพลตฟอร์มต่างๆ
• บริการ: รายได้ของฟรีแลนซ์ (นักเขียน, โปรแกรมเมอร์, กราฟิกดีไซเนอร์), ติวเตอร์, ที่ปรึกษา
• วงการบันเทิง: รายได้ของนักแสดง, นักร้อง, พิธีกร, ยูทูบเบอร์, อินฟลูเอนเซอร์
• การเกษตร: รายได้จากการทำไร่, ทำนา, ทำสวน
• อื่นๆ: เงินรางวัลจากการชิงโชค, รายได้จากการลงทุนในสินทรัพย์ดิจิทัล (บางกรณี)

ขั้นตอนและวิธีการคำนวณภาษี ภ.ง.ด.94

การคำนวณภาษีสำหรับ ภ.ง.ด.94 มีหลักการคล้ายกับการคำนวณภาษีสิ้นปี (ภ.ง.ด.90) แต่จะใช้ข้อมูลรายได้และค่าลดหย่อนเพียงครึ่งปีแรกเท่านั้น

สูตรการคำนวณภาษีเบื้องต้น

โครงสร้างการคำนวณภาษีมีดังนี้:

(เงินได้พึงประเมิน (ม.ค.-มิ.ย.) – ค่าใช้จ่าย) – ค่าลดหย่อน = เงินได้สุทธิ

เงินได้สุทธิ x อัตราภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา = ภาษีที่ต้องชำระ

หลังจากคำนวณภาษีที่ต้องชำระได้แล้ว หากมีการหักภาษี ณ ที่จ่ายไว้ระหว่าง 6 เดือนแรก ก็สามารถนำมาหักออกจากยอดภาษีที่ต้องชำระได้

การหักค่าใช้จ่าย

ผู้มีเงินได้สามารถเลือกหักค่าใช้จ่ายได้ 2 วิธี คือ:

1. การหักค่าใช้จ่ายตามจริง (Actual Expense): ต้องมีการจัดทำบัญชีรายรับ-รายจ่าย และเก็บหลักฐานค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้องกับการสร้างรายได้นั้นๆ ไว้อย่างครบถ้วนเพื่อใช้ในการพิสูจน์ต่อเจ้าหน้าที่
2. การหักค่าใช้จ่ายแบบเหมา (Standard Deduction): เป็นการหักค่าใช้จ่ายในอัตราร้อยละที่กฎหมายกำหนดตามประเภทของเงินได้ โดยไม่ต้องมีหลักฐานค่าใช้จ่ายมาแสดง ซึ่งสะดวกกว่า แต่ต้องตรวจสอบอัตราที่ได้รับอนุญาตให้ดี

ค่าลดหย่อนที่สามารถใช้ได้

สำหรับ ภ.ง.ด.94 จะสามารถใช้ค่าลดหย่อนได้เพียงบางรายการและต้องนำมาหารครึ่ง เนื่องจากเป็นการคำนวณภาษีสำหรับครึ่งปี รายการลดหย่อนหลักๆ ที่ใช้ได้คือ:

• ค่าลดหย่อนส่วนตัว: 30,000 บาท (ครึ่งหนึ่งของ 60,000 บาท)
• ค่าลดหย่อนคู่สมรส (ที่ไม่มีเงินได้): 30,000 บาท (ครึ่งหนึ่งของ 60,000 บาท)
• ค่าลดหย่อนบุตร: คนละ 15,000 บาท (ครึ่งหนึ่งของ 30,000 บาท) สำหรับบุตรคนที่สองเป็นต้นไปที่เกิดตั้งแต่ปี 2561 จะได้คนละ 30,000 บาท (ครึ่งหนึ่งของ 60,000 บาท)
• ค่าลดหย่อนบิดามารดา: คนละ 15,000 บาท (ครึ่งหนึ่งของ 30,000 บาท)
• เบี้ยประกันชีวิต: ตามที่จ่ายจริงแต่ไม่เกิน 100,000 บาท (สำหรับ ภ.ง.ด.94 สามารถใช้ได้ตามจริงที่จ่ายในครึ่งปีแรก ไม่ต้องหารสอง)
• เงินบริจาค: ใช้ได้ตามที่จ่ายจริงในครึ่งปีแรก

ส่วนค่าลดหย่อนกลุ่มกระตุ้นเศรษฐกิจ เช่น ช้อปดีมีคืน หรือค่าลดหย่อนจากการลงทุน เช่น SSF, RMF จะไม่สามารถนำมาใช้ลดหย่อนในการยื่น ภ.ง.ด.94 ได้ แต่จะถูกนำไปใช้ลดหย่อนตอนยื่นภาษีสิ้นปี ภ.ง.ด.90 ทีเดียว

กำหนดการและช่องทางการยื่นภาษีครึ่งปี

การยื่นแบบ ภ.ง.ด.94 มีกำหนดเวลาที่ชัดเจนและมีช่องทางให้เลือกหลายรูปแบบเพื่ออำนวยความสะดวกแก่ผู้เสียภาษี

• กำหนดเวลายื่นแบบฯ: โดยปกติจะเริ่มตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม ถึง 30 กันยายน ของปีภาษีนั้นๆ
• การยื่นแบบกระดาษ: สามารถยื่นได้ที่สำนักงานสรรพากรพื้นที่สาขาทุกแห่ง ภายในวันที่ 30 กันยายน
• การยื่นแบบออนไลน์: สามารถยื่นผ่านเว็บไซต์ของกรมสรรพากร (E-filing) ซึ่งเป็นช่องทางที่สะดวกและรวดเร็วที่สุด โดยปกติแล้ว กรมสรรพากรมักจะขยายเวลาการยื่นแบบและชำระภาษีผ่านช่องทางออนไลน์ออกไปอีกประมาณ 8 วัน (สิ้นสุดประมาณวันที่ 8 ตุลาคม) แต่ต้องตรวจสอบประกาศอย่างเป็นทางการในแต่ละปี

การยื่นภาษีออนไลน์เป็นช่องทางที่แนะนำ เนื่องจากช่วยลดความผิดพลาดในการกรอกข้อมูล มีระบบช่วยคำนวณภาษี และสามารถชำระภาษีผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ได้หลากหลาย เช่น บัตรเครดิต, QR Code, หรือ Internet Banking

ผลกระทบหากไม่ยื่น ภ.ง.ด.94 ตามกำหนด

การละเลยหน้าที่ในการยื่นแบบ ภ.ง.ด.94 หรือยื่นล่าช้ากว่ากำหนด จะมีผลกระทบตามกฎหมาย ซึ่งประกอบด้วยเบี้ยปรับและเงินเพิ่ม

• ค่าปรับกรณียื่นแบบล่าช้า: มีโทษปรับทางอาญาไม่เกิน 2,000 บาท ตามมาตรา 35 แห่งประมวลรัษฎากร
• เงินเพิ่ม: หากมีภาษีที่ต้องชำระ จะต้องเสียเงินเพิ่มในอัตราร้อยละ 1.5 ต่อเดือน หรือเศษของเดือนของจำนวนเงินภาษีที่ต้องชำระ (นับจากวันที่พ้นกำหนดเวลายื่นแบบฯ)
• ความเสี่ยงในการถูกตรวจสอบ: การไม่ยื่นแบบฯ อาจทำให้เป็นที่จับตาของกรมสรรพากร และมีความเสี่ยงที่จะถูกตรวจสอบภาษีย้อนหลัง ซึ่งอาจนำไปสู่การประเมินภาษีเพิ่มเติมพร้อมเบี้ยปรับและเงินเพิ่มที่สูงกว่าเดิม

ดังนั้น การยื่นแบบและชำระภาษีให้ตรงต่อเวลาจึงเป็นแนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดเพื่อหลีกเลี่ยงภาระค่าปรับที่ไม่จำเป็น

บทสรุปและแนวทางปฏิบัติ

การยื่นแบบ ภ.ง.ด.94 คืออะไร? ใครต้องยื่นภาษีครึ่งปี (ใกล้หมดเขต!) เป็นเรื่องที่ผู้มีเงินได้นอกเหนือจากเงินเดือนประจำต้องให้ความสำคัญ โดยเฉพาะกลุ่มฟรีแลนซ์, ผู้ค้าขายออนไลน์ และผู้ประกอบธุรกิจส่วนตัว การทำความเข้าใจประเภทเงินได้ที่เข้าข่าย, เกณฑ์รายได้ขั้นต่ำ, และวิธีการคำนวณที่ถูกต้อง จะช่วยให้การปฏิบัติหน้าที่ทางภาษีเป็นไปอย่างราบรื่น การเตรียมเอกสารและข้อมูลรายรับ-รายจ่ายตั้งแต่ต้นปีเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้สามารถสรุปยอดรายได้และค่าใช้จ่ายสำหรับ 6 เดือนแรกได้อย่างแม่นยำ

เมื่อใกล้ถึงกำหนดเส้นตายในวันที่ 30 กันยายนนี้ ผู้ที่มีหน้าที่ควรเร่งดำเนินการตรวจสอบรายได้ของตนเองและเตรียมยื่นแบบแสดงรายการโดยไม่ชักช้า การใช้บริการยื่นภาษีออนไลน์ผ่านเว็บไซต์ของกรมสรรพากรเป็นทางเลือกที่สะดวกและช่วยลดขั้นตอนได้อย่างมาก การปฏิบัติตามหน้าที่ทางภาษีอย่างถูกต้องไม่เพียงแต่จะช่วยหลีกเลี่ยงเบี้ยปรับและเงินเพิ่ม แต่ยังเป็นการแสดงความรับผิดชอบในฐานะพลเมืองและเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนการพัฒนาประเทศอีกด้วย