สรรพากรออกกฎใหม่! ภาษี Youtuber-TikToker จ่ายยังไง?

ในยุคที่การสร้างคอนเทนต์บนแพลตฟอร์มออนไลน์กลายเป็นอาชีพหลักของใครหลายคน คำถามที่ว่า สรรพากรออกกฎใหม่! ภาษี Youtuber-TikToker จ่ายยังไง? จึงกลายเป็นประเด็นสำคัญที่ไม่อาจมองข้ามได้ กรมสรรพากรได้กำหนดแนวทางที่ชัดเจนสำหรับผู้มีรายได้จากการเป็นคอนเทนต์ครีเอเตอร์ ซึ่งส่งผลให้ Youtuber, TikToker และอินฟลูเอนเซอร์ทุกคนต้องมีความเข้าใจในหน้าที่การเสียภาษีอย่างถูกต้อง เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาทางกฎหมายที่อาจตามมาในอนาคต

การปรับปรุงเกณฑ์ภาษีครั้งนี้สะท้อนให้เห็นถึงการเติบโตของเศรษฐกิจดิจิทัล และการที่ภาครัฐเล็งเห็นถึงความสำคัญของอาชีพสร้างสรรค์เหล่านี้ในระบบเศรษฐกิจของประเทศ การทำความเข้าใจหลักเกณฑ์ต่างๆ จึงไม่ใช่เพียงการปฏิบัติตามกฎหมาย แต่ยังเป็นการวางแผนทางการเงินสำหรับอาชีพในระยะยาวอีกด้วย

ประเด็นสำคัญที่คอนเทนต์ครีเอเตอร์ต้องรู้

• รายได้คือเงินได้พึงประเมิน: รายได้ทุกช่องทางจากการสร้างคอนเทนต์ ไม่ว่าจะเป็นค่าโฆษณา, การรีวิวสินค้า, ค่าสมาชิก (Subscription) หรือเงินบริจาค (Donation) ล้วนถือเป็นเงินได้พึงประเมินที่ต้องนำมาคำนวณเพื่อยื่นแบบแสดงรายการภาษี
• เกณฑ์การยื่นภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา: ครีเอเตอร์ที่เป็นบุคคลธรรมดาและมีสถานะโสด หากมีรายได้เกิน 60,000 บาทต่อปี หรือมีสถานะสมรสและมีรายได้รวมกันเกิน 120,000 บาทต่อปี มีหน้าที่ต้องยื่นแบบแสดงรายการภาษี แม้คำนวณแล้วอาจไม่ต้องเสียภาษีก็ตาม
• ภาระภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT): หากคอนเทนต์ครีเอเตอร์มีรายได้จากการให้บริการ (เช่น การรีวิว, การเป็นพรีเซนเตอร์) เกินกว่า 1.8 ล้านบาทต่อปี จะต้องจดทะเบียนเป็นผู้ประกอบการภาษีมูลค่าเพิ่ม และมีหน้าที่เรียกเก็บ VAT 7% เพื่อนำส่งกรมสรรพากร
• บทลงโทษตามกฎหมาย: การไม่ยื่นแบบแสดงรายการภาษี, ยื่นล่าช้า หรือแสดงข้อมูลรายได้ไม่ครบถ้วน อาจนำไปสู่ค่าปรับ, เงินเพิ่ม และบทลงโทษอื่นๆ ตามที่ประมวลรัษฎากรกำหนด

ทำความเข้าใจกฎหมายภาษีฉบับใหม่

การออกกฎเกณฑ์และแนวปฏิบัติสำหรับกลุ่มคอนเทนต์ครีเอเตอร์โดยเฉพาะนั้น มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความชัดเจนและเป็นธรรมในระบบภาษี เนื่องจากรูปแบบการสร้างรายได้ในยุคดิจิทัลมีความหลากหลายและแตกต่างจากอาชีพแบบดั้งเดิม กฎหมายใหม่นี้ไม่ได้มุ่งเป้าไปที่การเพิ่มภาระ แต่เป็นการจัดระเบียบและให้แนวทางที่ถูกต้องแก่ผู้มีเงินได้กลุ่มใหม่ ให้สามารถปฏิบัติหน้าที่พลเมืองได้อย่างสมบูรณ์

ผู้ที่เข้าข่ายและต้องให้ความสำคัญกับเรื่องนี้คือบุคคลทุกคนที่สร้างรายได้ผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ ไม่ว่าจะเป็น Youtuber ที่มีรายได้จากยอดวิวและโฆษณา, TikToker ที่ได้รับของขวัญ (Gift) หรือมีผู้สนับสนุน, อินฟลูเอนเซอร์ที่รับรีวิวสินค้า หรือแม้แต่สตรีมเมอร์ที่ได้รับเงินสนับสนุนจากผู้ชม การเปลี่ยนแปลงนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับการเตรียมตัวยื่นภาษีในปี 2568 ซึ่งจะใช้ข้อมูลรายได้ที่เกิดขึ้นตลอดปี 2567 ดังนั้น การเริ่มทำความเข้าใจและจัดเก็บข้อมูลรายรับ-รายจ่ายตั้งแต่เนิ่นๆ จึงเป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างยิ่ง

รายได้แบบไหนที่เข้าข่ายต้องเสียภาษี

หัวใจสำคัญของการเสียภาษีคือการระบุให้ได้ว่ารายรับที่เข้ามานั้นถือเป็น “เงินได้” ที่ต้องนำไปคำนวณภาษีหรือไม่ สำหรับคอนเทนต์ครีเอเตอร์ รายได้อาจมาจากหลายช่องทางซึ่งล้วนต้องนำมารวมกันเพื่อยื่นภาษี

“เงินได้พึงประเมิน” คำนิยามที่ต้องเข้าใจ

เงินได้พึงประเมิน หมายถึง รายได้หรือผลประโยชน์ใดๆ ที่ได้รับและสามารถคำนวณเป็นมูลค่าเงินได้ ซึ่งเป็นฐานในการคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา สำหรับ Youtuber และ TikToker เงินได้พึงประเมินครอบคลุมถึง:

• รายได้จากโฆษณา (Ad Revenue): ส่วนแบ่งรายได้จากโฆษณาที่แสดงบนวิดีโอในแพลตฟอร์ม เช่น YouTube AdSense
• รายได้จากการสนับสนุน (Sponsorship/Branded Content): ค่าจ้างในการรีวิวสินค้าหรือบริการ หรือการนำเสนอแบรนด์ในคอนเทนต์
• รายได้จากค่าสมาชิก (Membership/Subscription): เงินที่ผู้ติดตามจ่ายเพื่อเข้าถึงคอนเทนต์พิเศษ
• รายได้จากการขายสินค้า (Merchandise): กำไรจากการขายสินค้าของตนเองที่เชื่อมโยงกับช่องหรือแบรนด์ส่วนตัว
• เงินบริจาคหรือของขวัญ (Donations/Gifts): เงินหรือไอเทมเสมือนที่แปลงเป็นเงินได้ ซึ่งผู้ชมมอบให้เพื่อสนับสนุน
• รายได้จาก Affiliate Marketing: ค่าคอมชชั่นเมื่อมีผู้ซื้อสินค้าหรือบริการผ่านลิงก์ที่ครีเอเตอร์แนะนำ

การจำแนกประเภทเงินได้ตามประมวลรัษฎากร

กรมสรรพากรได้จำแนกประเภทของเงินได้พึงประเมินไว้ 8 ประเภท ซึ่งมีผลต่อวิธีการหักค่าใช้จ่ายในการคำนวณภาษี สำหรับคอนเทนต์ครีเอเตอร์ รายได้ส่วนใหญ่มักจะถูกจัดอยู่ใน 2 ประเภทหลัก ดังนี้

1. เงินได้ประเภทที่ 8 (มาตรา 40(8)): เป็นเงินได้จากธุรกิจ การพาณิชย์ หรือการอื่นใดนอกเหนือจากที่ระบุไว้ในประเภทที่ 1-7 รายได้ส่วนใหญ่ของครีเอเตอร์ เช่น ค่าโฆษณา, ค่าสปอนเซอร์, และรายได้จาก Affiliate ถือเป็นเงินได้ประเภทนี้ ซึ่งสามารถเลือกหักค่าใช้จ่ายได้สองแบบคือ หักตามจริง (ต้องมีหลักฐานครบถ้วน) หรือหักแบบเหมาในอัตราที่กฎหมายกำหนด (เช่น 60% สำหรับบางธุรกิจบริการ)
2. เงินได้ประเภทที่ 2 (มาตรา 40(2)): เป็นเงินได้เนื่องจากหน้าที่หรือตำแหน่งงานที่ทำ หรือจากการรับทำงานให้ ไม่ว่าจะเป็นการประจำหรือชั่วคราว ในบางกรณี หากรายได้ของครีเอเตอร์เกิดจากการถูกว่าจ้างให้ไปร่วมงานอีเวนต์ หรือเป็นพิธีกร ที่เน้นการใช้แรงงานเป็นหลักและมีต้นทุนต่ำ อาจถูกพิจารณาเป็นเงินได้ประเภทนี้ ซึ่งสามารถหักค่าใช้จ่ายแบบเหมาได้ 50% แต่ไม่เกิน 100,000 บาท

การจำแนกประเภทเงินได้ให้ถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญ เพราะส่งผลโดยตรงต่อจำนวนค่าใช้จ่ายที่สามารถนำมาหักออกจากรายได้ ซึ่งจะทำให้เงินได้สุทธิที่ใช้คำนวณภาษีแตกต่างกันไป

เจาะลึกวิธีคำนวณภาษีสำหรับครีเอเตอร์

ตามกฎหมายภาษีของไทย สำหรับผู้มีเงินได้พึงประเมินประเภทอื่นนอกเหนือจากเงินเดือน (ประเภทที่ 1) จะต้องคำนวณภาษี 2 วิธี แล้วนำจำนวนภาษีที่คำนวณได้มาเปรียบเทียบกัน และชำระภาษีตามวิธีที่คำนวณได้สูงกว่า

วิธีที่ 1: คำนวณจากเงินได้สุทธิ

เป็นวิธีการคำนวณภาษีมาตรฐานที่ใช้กันทั่วไป มีขั้นตอนดังนี้:

(รายได้พึงประเมินทั้งหมด – ค่าใช้จ่าย – ค่าลดหย่อน) = เงินได้สุทธิ

เงินได้สุทธิ x อัตราภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา (แบบขั้นบันได) = ภาษีที่ต้องชำระ

• รายได้พึงประเมิน: คือการรวมรายได้ทุกช่องทางที่ได้รับตลอดทั้งปีภาษี
• ค่าใช้จ่าย: สามารถเลือกหักได้ระหว่าง “หักตามจริง” (ต้องมีเอกสารหลักฐานค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้องกับการสร้างรายได้) หรือ “หักแบบเหมา” (ตามอัตราที่กฎหมายกำหนดสำหรับเงินได้แต่ละประเภท)
• ค่าลดหย่อน: เป็นสิทธิประโยชน์ทางภาษีที่กฎหมายกำหนดให้ เช่น ค่าลดหย่อนส่วนตัว, ค่าลดหย่อนบุตร, เบี้ยประกันชีวิต, กองทุนรวมเพื่อการออม (SSF), กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ (RMF) เป็นต้น

หลังจากได้เงินได้สุทธิแล้ว จะนำไปคำนวณภาษีตามอัตราภาษีก้าวหน้า ซึ่งมีอัตราตั้งแต่ 5% ถึง 35% โดยเงินได้สุทธิ 150,000 บาทแรกจะได้รับการยกเว้นภาษี

วิธีที่ 2: คำนวณแบบอัตราเหมา 0.5%

วิธีนี้เป็นการคำนวณภาษีอีกรูปแบบหนึ่งเพื่อป้องกันการหลบเลี่ยงภาษีของผู้ที่มีรายได้สูงแต่มีค่าลดหย่อนจำนวนมาก โดยจะใช้ในกรณีที่ผู้เสียภาษีมีเงินได้พึงประเมิน (ที่ไม่ใช่เงินเดือน) ตั้งแต่ 120,000 บาทขึ้นไป สูตรการคำนวณคือ:

รายได้พึงประเมินทั้งหมด (ยกเว้นเงินเดือน) x 0.005 (หรือ 0.5%) = ภาษีที่ต้องชำระ

วิธีนี้จะคำนวณจากยอดรายได้ทั้งหมดโดยตรง ไม่มีการหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนใดๆ ทั้งสิ้น

หลักการเปรียบเทียบและเลือกวิธีเสียภาษี

ผู้มีเงินได้มีหน้าที่ต้องคำนวณภาษีทั้งสองวิธี และยื่นชำระภาษีด้วยจำนวนเงินที่สูงกว่าเสมอ

ตัวอย่างเช่น: หากคำนวณด้วยวิธีที่ 1 ได้ภาษีที่ต้องชำระ 15,000 บาท และคำนวณด้วยวิธีที่ 2 ได้ภาษีที่ต้องชำระ 5,000 บาท ผู้เสียภาษีจะต้องชำระภาษีเป็นจำนวน 15,000 บาท แต่หากวิธีที่ 1 คำนวณได้ 4,000 บาท และวิธีที่ 2 คำนวณได้ 5,000 บาท ก็จะต้องชำระภาษี 5,000 บาท

ภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) อีกหนึ่งหน้าที่สำคัญ

นอกเหนือจากภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาแล้ว อีกหนึ่งเรื่องที่คอนเทนต์ครีเอเตอร์ที่มีรายได้สูงต้องให้ความสำคัญคือ ภาษีมูลค่าเพิ่ม (Value Added Tax หรือ VAT) ซึ่งเป็นภาษีทางอ้อมที่เก็บจากการขายสินค้าหรือการให้บริการ

ตามกฎหมาย หากครีเอเตอร์มีรายได้จากการให้บริการ (เช่น การทำวิดีโอรีวิวสินค้า, การเป็นพรีเซนเตอร์, การจัดกิจกรรม) ซึ่งเป็นรายได้ที่ต้องเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม เกินกว่า 1.8 ล้านบาทต่อปี จะมีหน้าที่ต้องดำเนินการดังนี้:

1. จดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม: ยื่นคำขอจดทะเบียนเป็นผู้ประกอบการภาษีมูลค่าเพิ่มกับกรมสรรพากรภายใน 30 วันนับแต่วันที่มีรายได้เกิน 1.8 ล้านบาท
2. เรียกเก็บ VAT 7%: เมื่อมีการให้บริการ จะต้องเรียกเก็บ VAT ในอัตราร้อยละ 7 เพิ่มจากค่าบริการ และระบุยอด VAT ในใบกำกับภาษี
3. ออกใบกำกับภาษี: ต้องออกใบกำกับภาษีเต็มรูปแบบให้กับผู้ว่าจ้างทุกครั้งที่มีการให้บริการ
4. นำส่งภาษีมูลค่าเพิ่ม: จัดทำรายงานภาษีซื้อ-ภาษีขาย และนำส่งภาษีมูลค่าเพิ่ม (ภาษีขายหักด้วยภาษีซื้อ) ให้แก่กรมสรรพากรเป็นรายเดือน ภายในวันที่ 15 ของเดือนถัดไป

การละเลยหน้าที่เกี่ยวกับภาษีมูลค่าเพิ่มอาจนำไปสู่เบี้ยปรับและเงินเพิ่มที่สูงกว่าภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาอย่างมาก จึงเป็นเรื่องที่ต้องวางแผนและจัดการอย่างรอบคอบ

ข้อควรรู้และบทลงโทษตามกฎหมาย

การปฏิบัติตามกฎหมายภาษีเป็นหน้าที่สำคัญของผู้มีเงินได้ทุกคน การทำความเข้าใจหลักเกณฑ์และผลกระทบจากการไม่ปฏิบัติตาม จะช่วยให้สามารถวางแผนและดำเนินการได้อย่างถูกต้อง

หลักเกณฑ์สำคัญตามมาตรา 41

มาตรา 41 แห่งประมวลรัษฎากร ได้วางหลักการเกี่ยวกับแหล่งเงินได้ไว้ ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อคอนเทนต์ครีเอเตอร์ที่อาจได้รับเงินจากต่างประเทศ สรุปใจความสำคัญได้ว่า:

เงินได้ที่เกิดขึ้นจากแหล่งในประเทศไทย ไม่ว่าจะจ่ายในหรือนอกประเทศ ผู้มีเงินได้จะต้องนำเงินได้นั้นมาคำนวณเพื่อเสียภาษีในประเทศไทย

ซึ่งหมายความว่า แม้ว่าบริษัทแพลตฟอร์มอย่าง YouTube (Google) หรือ TikTok จะโอนเงินมาจากต่างประเทศ แต่เนื่องจากกิจกรรมที่ก่อให้เกิดรายได้ (การสร้างคอนเทนต์, การมีฐานผู้ชม) เกิดขึ้นในประเทศไทย รายได้ดังกล่าวจึงถือเป็นเงินได้ที่ต้องเสียภาษีในประเทศไทยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

ผลกระทบจากการยื่นภาษีล่าช้าหรือไม่ถูกต้อง

หากกรมสรรพากรตรวจพบว่ามีการยื่นแบบไม่ถูกต้อง, ยื่นล่าช้า หรือจงใจหลีกเลี่ยงภาษี อาจมีบทลงโทษตามมาดังนี้:

• กรณียื่นแบบล่าช้า: มีโทษปรับทางอาญาสูงสุด 2,000 บาท และต้องชำระเงินเพิ่มอีกร้อยละ 1.5 ต่อเดือนของจำนวนภาษีที่ต้องชำระ
• กรณีชำระภาษีไม่ครบถ้วน: ต้องชำระภาษีส่วนที่ขาดไป พร้อมเบี้ยปรับ 1-2 เท่าของจำนวนภาษี และเงินเพิ่มร้อยละ 1.5 ต่อเดือน
• กรณีเจตนาหลีกเลี่ยงภาษี: อาจมีโทษทางอาญา คือจำคุกตั้งแต่ 3 เดือนถึง 7 ปี และปรับตั้งแต่ 2,000 ถึง 200,000 บาท

สรุปและแนวทางการเตรียมตัวยื่นภาษี 2568

กฎเกณฑ์ภาษีใหม่สำหรับ Youtuber และ TikToker เป็นการยืนยันว่าอาชีพคอนเทนต์ครีเอเตอร์ได้รับการยอมรับในระบบเศรษฐกิจและต้องอยู่ภายใต้กฎหมายภาษีเช่นเดียวกับอาชีพอื่นๆ การมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องจึงเป็นเกราะป้องกันที่ดีที่สุด เพื่อให้สามารถสร้างสรรค์ผลงานและสร้างรายได้ได้อย่างยั่งยืนและไร้กังวล

เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมสำหรับการยื่นภาษีในปี 2568 และปีต่อๆ ไป คอนเทนต์ครีเอเตอร์ควรเริ่มต้นปฏิบัติดังนี้:

1. จัดทำบัญชีรายรับ-รายจ่าย: บันทึกรายได้จากทุกช่องทางอย่างละเอียดและสม่ำเสมอ พร้อมทั้งเก็บหลักฐานการรับเงินไว้ทั้งหมด
2. รวบรวมเอกสารค่าใช้จ่าย: หากต้องการหักค่าใช้จ่ายตามจริง ควรเก็บใบเสร็จรับเงินหรือใบกำกับภาษีที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน เช่น ค่าอุปกรณ์, ค่าเดินทาง, ค่าจ้างทีมงาน ไว้ให้ครบถ้วน
3. ศึกษาเรื่องค่าลดหย่อน: วางแผนการใช้สิทธิลดหย่อนภาษีให้เกิดประโยชน์สูงสุด เช่น การซื้อหน่วยลงทุนในกองทุน SSF/RMF หรือการทำประกัน
4. ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ: หากรายได้มีความซับซ้อน หรือไม่มั่นใจในวิธีการคำนวณ การปรึกษานักบัญชีหรือผู้เชี่ยวชาญด้านภาษีเป็นทางเลือกที่ช่วยลดความผิดพลาดได้

การใส่ใจและวางแผนเรื่องภาษีตั้งแต่วันนี้ ไม่เพียงแต่จะช่วยให้ปฏิบัติตามกฎหมายได้อย่างถูกต้อง แต่ยังเป็นรากฐานสำคัญในการสร้างความมั่นคงทางการเงินให้กับอาชีพคอนเทนต์ครีเอเตอร์ในระยะยาว