เข้าไทยต้องจ่ายเพิ่ม! จ่อเก็บภาษีคาร์บอนนักท่องเที่ยว

ประเด็นเรื่อง เข้าไทยต้องจ่ายเพิ่ม! จ่อเก็บภาษีคาร์บอนนักท่องเที่ยว ได้รับความสนใจและสร้างคำถามมากมายในช่วงที่ผ่านมา ถึงข้อเท็จจริงเกี่ยวกับมาตรการใหม่ของภาครัฐที่อาจส่งผลกระทบต่อค่าใช้จ่ายในการเดินทางเข้าประเทศ อย่างไรก็ตาม ข้อมูลที่มีการยืนยันอย่างเป็นทางการระบุว่า แผนการจัดเก็บภาษีคาร์บอนของประเทศไทยที่จะเริ่มต้นในปี 2568 นั้น มุ่งเน้นไปที่ภาคพลังงานและเชื้อเพลิงเป็นหลัก ยังไม่มีการประกาศเก็บภาษีคาร์บอนโดยตรงกับนักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางเข้าประเทศแต่อย่างใด บทความนี้จะชี้แจงรายละเอียดและข้อเท็จจริงทั้งหมด เพื่อสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับนโยบายดังกล่าว

สรุปประเด็นสำคัญเกี่ยวกับภาษีคาร์บอนในไทย

• ยังไม่มีการเก็บภาษีคาร์บอนโดยตรงกับนักท่องเที่ยว: ข้อมูล ณ ปัจจุบัน ยืนยันว่าไม่มีมาตรการเก็บภาษีคาร์บอนโดยตรงจากนักท่องเที่ยวที่เดินทางเข้าประเทศไทย
• แผนภาษีคาร์บอนเริ่มปี 2568: ประเทศไทยมีแผนจะเริ่มใช้ระบบภาษีคาร์บอนในปี 2568 โดยเริ่มต้นกับกลุ่มสินค้าเชื้อเพลิงและพลังงาน เช่น น้ำมันเบนซินและดีเซล
• อัตราภาษีเริ่มต้น: รัฐบาลกำหนดอัตราภาษีในเบื้องต้นไว้ที่ประมาณ 200 บาทต่อตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า
• กลไกการจัดเก็บ: ภาษีคาร์บอนจะถูกรวมเข้ากับโครงสร้างภาษีสรรพสามิตที่มีอยู่เดิม โดยในระยะแรกจะเป็นการปรับเปลี่ยนฐานภาษี ไม่ใช่การเพิ่มภาระใหม่โดยตรงต่อประชาชนในทันที
• เป้าหมายหลัก: มาตรการนี้เป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์ชาติในการมุ่งสู่เศรษฐกิจสีเขียวและลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ภายในปี 2573

ภาษีคาร์บอน คืออะไรและเหตุใดจึงมีความสำคัญ

ก่อนจะลงลึกในรายละเอียดของแผนประเทศไทย การทำความเข้าใจแนวคิดพื้นฐานของ “ภาษีคาร์บอน” เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้เห็นภาพรวมว่าเครื่องมือทางเศรษฐศาสตร์นี้ทำงานอย่างไร และมีเป้าหมายเพื่ออะไรในบริบทของการจัดการสิ่งแวดล้อมโลก

นิยามและหลักการทำงาน

ภาษีคาร์บอน (Carbon Tax) คือภาษีที่จัดเก็บจากกิจกรรมที่ก่อให้เกิดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) และก๊าซเรือนกระจกอื่นๆ สู่ชั้นบรรยากาศ โดยมีหลักการพื้นฐานที่เรียกว่า “ผู้ก่อมลพิษเป็นผู้จ่าย” (Polluter Pays Principle) ซึ่งหมายความว่าบุคคลหรือองค์กรที่สร้างผลกระทบทางลบต่อสิ่งแวดล้อม ควรเป็นผู้รับผิดชอบต่อต้นทุนทางสังคมที่เกิดขึ้น

กลไกการทำงานของภาษีคาร์บอนคือการกำหนด “ราคา” ให้กับการปล่อยมลพิษ โดยคำนวณจากปริมาณคาร์บอนที่ปล่อยออกมา (เช่น ต่อตันคาร์บอนไดออกไซด์) การทำเช่นนี้จะสร้างแรงจูงใจทางเศรษฐกิจให้ผู้ผลิตและผู้บริโภคปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เพื่อลดการปล่อยคาร์บอน เช่น การหันไปใช้พลังงานสะอาด การเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงาน หรือการลงทุนในเทคโนโลยีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น เนื่องจากกิจกรรมเหล่านี้จะช่วยให้เสียภาษีน้อยลง

เป้าหมายหลักของการนำมาตรการมาใช้

การนำภาษีคาร์บอนมาใช้มีวัตถุประสงค์หลักหลายประการ ซึ่งล้วนแต่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาที่ยั่งยืนและการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ดังนี้:

• ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก: เป้าหมายที่สำคัญที่สุดคือการลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของภาวะโลกร้อน เพื่อให้บรรลุเป้าหมายตามข้อตกลงระหว่างประเทศ
• ส่งเสริมการลงทุนในเทคโนโลยีสีเขียว: การทำให้การปล่อยคาร์บอนมีต้นทุนสูงขึ้น จะกระตุ้นให้ภาคธุรกิจและอุตสาหกรรมลงทุนวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีที่สะอาดและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
• สร้างรายได้เพื่อสนับสนุนโครงการด้านสิ่งแวดล้อม: รายได้ที่จัดเก็บได้จากภาษีคาร์บอนสามารถนำไปใช้สนับสนุนโครงการต่างๆ เช่น การฟื้นฟูป่าไม้ การพัฒนาพลังงานหมุนเวียน หรือการอุดหนุนการใช้รถยนต์ไฟฟ้า
• ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผู้บริโภค: เมื่อราคาสินค้าและบริการที่ปล่อยคาร์บอนสูงมีราคาแพงขึ้น ผู้บริโภคจะมีแนวโน้มที่จะเลือกใช้สินค้าและบริการที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากกว่า

แผนการจัดเก็บภาษีคาร์บอนของประเทศไทยปี 2568

รัฐบาลไทยได้ประกาศความชัดเจนเกี่ยวกับทิศทางการดำเนินนโยบายด้านสิ่งแวดล้อม โดยหนึ่งในมาตรการสำคัญคือการเริ่มใช้ระบบภาษีคาร์บอนในปี 2568 ซึ่งถือเป็นก้าวสำคัญในการขับเคลื่อนประเทศสู่เป้าหมายความเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality)

ขอบเขตการบังคับใช้ในระยะแรก

ตามแผนที่วางไว้ การบังคับใช้ภาษีคาร์บอนในระยะแรกจะมุ่งเน้นไปที่กลุ่มสินค้าที่สามารถวัดปริมาณการปล่อยคาร์บอนได้ง่ายและมีผลกระทบสูง นั่นคือ ผลิตภัณฑ์น้ำมันและพลังงาน ซึ่งรวมถึงน้ำมันเบนซินและดีเซล การเลือกเริ่มต้นที่ภาคส่วนนี้มีเหตุผลมาจากการที่ภาคพลังงานและการขนส่งเป็นแหล่งปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่สำคัญของประเทศ การกำหนดเป้าหมายที่ชัดเจนจะช่วยให้การบริหารจัดการภาษีเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ

อัตราการจัดเก็บและกลไกภาษี

สำหรับอัตราการจัดเก็บในเบื้องต้น กรมสรรพสามิตได้กำหนดไว้ที่ประมาณ 200 บาทต่อตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (tCO2e) ซึ่งถือเป็นอัตราที่ไม่สูงมากนักเมื่อเทียบกับหลายประเทศทั่วโลก เพื่อเป็นการเริ่มต้นแบบค่อยเป็นค่อยไปและลดผลกระทบต่อภาคส่วนต่างๆ

สิ่งที่น่าสนใจคือกลไกการจัดเก็บในช่วงแรก รัฐบาลมีนโยบายที่จะไม่สร้างภาระภาษีใหม่ซ้อนทับเข้าไปโดยตรง แต่จะใช้วิธี แปลงโครงสร้างภาษีสรรพสามิตน้ำมันที่มีอยู่เดิม ให้มาอิงกับปริมาณการปล่อยคาร์บอน หมายความว่าส่วนหนึ่งของภาษีสรรพสามิตที่ประชาชนจ่ายอยู่แล้วในราคาน้ำมัน จะถูกระบุว่าเป็นภาษีคาร์บอน แนวทางนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อลดแรงต้านและผลกระทบต่อค่าครองชีพของประชาชนในระยะเริ่มต้นของการเปลี่ยนผ่าน

ข้อเท็จจริง: ภาษีคาร์บอนนักท่องเที่ยว มีจริงหรือไม่?

ประเด็นที่สร้างความสับสนและเป็นที่มาของหัวข้อนี้คือ การเชื่อมโยงภาษีคาร์บอนเข้ากับ ภาษีนักท่องเที่ยว โดยตรง ซึ่งจำเป็นต้องแยกสองเรื่องนี้ออกจากกันให้ชัดเจน เพื่อความเข้าใจที่ถูกต้อง

จากข้อมูลอย่างเป็นทางการที่เผยแพร่โดยหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง ณ เดือนกันยายน 2568 ยังไม่มีการประกาศหรือแผนการดำเนินงานใดๆ ที่จะจัดเก็บ “ภาษีคาร์บอน” แยกต่างหากโดยตรงกับนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติที่เดินทางเข้าสู่ประเทศไทย

การตรวจสอบข้อมูลกับหน่วยงานภาครัฐ

ข่าวลือที่เกิดขึ้นอาจเกิดจากการตีความที่คลาดเคลื่อนระหว่าง “ภาษีคาร์บอน” ซึ่งเป็นมาตรการด้านสิ่งแวดล้อมที่ใช้กับภาคพลังงาน และ “ค่าธรรมเนียมการท่องเที่ยว” หรือที่เรียกกันว่า “ค่าเหยียบแผ่นดิน” ซึ่งเป็นอีกนโยบายหนึ่งที่เคยมีการพิจารณาเพื่อนำรายได้มาพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวและจัดทำประกันภัยให้นักท่องเที่ยว ซึ่งเป็นคนละเรื่องกันโดยสิ้นเชิง

แผนการจัดเก็บภาษีคาร์บอนที่กระทรวงการคลังและกรมสรรพสามิตกำลังดำเนินการนั้น มีเป้าหมายที่ผลิตภัณฑ์น้ำมันและพลังงานภายในประเทศ ไม่ได้มุ่งเป้าไปที่การเก็บเงินเพิ่มจากบุคคลที่เดินทางเข้า-ออกประเทศแต่อย่างใด

ผลกระทบทางอ้อมต่อภาคการท่องเที่ยว

แม้จะไม่มีการเก็บภาษีคาร์บอนโดยตรงกับนักท่องเที่ยว แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่ามาตรการนี้อาจส่งผลกระทบทางอ้อมต่อต้นทุนในภาคการท่องเที่ยวได้ เช่น:

• ค่าเดินทางและขนส่ง: การที่ราคาน้ำมันอาจปรับตัวสูงขึ้นเล็กน้อยจากโครงสร้างภาษีใหม่ อาจทำให้ต้นทุนของผู้ประกอบการขนส่ง เช่น รถบัสท่องเที่ยว รถแท็กซี่ หรือสายการบินในประเทศ เพิ่มขึ้น ซึ่งอาจถูกส่งต่อไปยังราคาทัวร์หรือค่าโดยสารได้
• ต้นทุนของผู้ประกอบการโรงแรมและร้านอาหาร: ภาคบริการเหล่านี้มีการใช้พลังงานไฟฟ้าและเชื้อเพลิงในการดำเนินงาน เมื่อต้นทุนด้านพลังงานสูงขึ้น อาจส่งผลต่อราคาห้องพักและอาหารในระยะยาว

อย่างไรก็ตาม ผลกระทบเหล่านี้คาดว่าจะมีเพียงเล็กน้อยในระยะแรก เนื่องจากรัฐบาลพยายามควบคุมไม่ให้อัตราภาษีส่งผลกระทบต่อภาพรวมเศรษฐกิจอย่างรุนแรง

ผลกระทบที่คาดว่าจะเกิดขึ้นจากมาตรการภาษีคาร์บอน

การนำนโยบายระดับประเทศมาใช้ย่อมส่งผลกระทบในหลายมิติ ทั้งต่อภาคธุรกิจ ประชาชน และเป้าหมายด้านสิ่งแวดล้อมของประเทศโดยรวม

ผลกระทบต่อภาคอุตสาหกรรมและต้นทุนพลังงาน

กลุ่มอุตสาหกรรมที่ใช้พลังงานเป็นปัจจัยการผลิตหลัก เช่น โรงงานผลิต ปิโตรเคมี และการขนส่ง จะเป็นกลุ่มที่ได้รับผลกระทบโดยตรงมากที่สุด ภาษีคาร์บอนจะกลายเป็นต้นทุนส่วนเพิ่มที่กระตุ้นให้ผู้ประกอบการต้องหันมาทบทวนกระบวนการผลิตและพิจารณาลงทุนในเทคโนโลยีที่ประหยัดพลังงานและปล่อยคาร์บอนต่ำ เพื่อรักษาความสามารถในการแข่งขันในระยะยาว

ผลกระทบต่อค่าครองชีพของประชาชน

ผลกระทบที่ประชาชนทั่วไปจะสัมผัสได้มากที่สุดคือการเปลี่ยนแปลงของราคาพลังงาน โดยเฉพาะราคาน้ำมันหน้าปั๊ม ซึ่งอาจส่งผลต่อเนื่องไปยังราคาสินค้าอุปโภคบริโภคที่ต้องอาศัยการขนส่ง นี่จึงเป็นความท้าทายสำคัญของรัฐบาลในการสื่อสารและบริหารจัดการนโยบายให้เกิดผลกระทบต่อค่าครองชีพน้อยที่สุด โดยเฉพาะในช่วงที่เศรษฐกิจยังคงเปราะบาง

ประโยชน์ต่อสิ่งแวดล้อมและเป้าหมายระดับชาติ

ในอีกด้านหนึ่ง ประโยชน์ที่คาดหวังจากมาตรการนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่ออนาคตของประเทศ ภาษีคาร์บอนเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการผลักดันให้ประเทศไทยสามารถบรรลุเป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกลง 30-40% ภายในปี 2573 (ค.ศ. 2030) ตามที่ได้แสดงเจตจำนงไว้ในเวทีโลก การดำเนินการนี้ไม่เพียงช่วยลดผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แต่ยังเป็นการสร้างภาพลักษณ์ที่ดีและเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของสินค้าไทยในตลาดโลกที่ให้ความสำคัญกับมาตรฐานสิ่งแวดล้อมมากขึ้น

มุมมองเปรียบเทียบ: มาตรการภาษีคาร์บอนในต่างประเทศ

ประเทศไทยไม่ใช่ประเทศแรกที่นำมาตรการภาษีคาร์บอนมาใช้ การเรียนรู้จากประสบการณ์ของประเทศอื่น ๆ ทั่วโลกจะช่วยให้เห็นภาพที่กว้างขึ้นเกี่ยวกับแนวทางและผลลัพธ์ที่เป็นไปได้

บทสรุปและทิศทางในอนาคต

โดยสรุปแล้ว ข่าวลือเรื่องการเก็บภาษีคาร์บอนโดยตรงกับนักท่องเที่ยวที่เดินทางเข้าประเทศไทยนั้น ไม่เป็นความจริง ตามข้อมูล ณ ปัจจุบัน มาตรการภาษีคาร์บอนที่รัฐบาลไทยเตรียมจะเริ่มบังคับใช้ในปี 2568 นั้น มีเป้าหมายหลักอยู่ที่ภาคพลังงานและผลิตภัณฑ์เชื้อเพลิง เพื่อเป็นกลไกขับเคลื่อนประเทศไปสู่เศรษฐกิจคาร์บอนต่ำและบรรลุเป้าหมายด้านสภาพภูมิอากาศ

แม้จะไม่มีการเก็บภาษีโดยตรง แต่ภาคการท่องเที่ยวอาจได้รับผลกระทบทางอ้อมจากต้นทุนด้านพลังงานและการขนส่งที่อาจเพิ่มขึ้นเล็กน้อยในอนาคต ซึ่งเป็นสิ่งที่ผู้ประกอบการและผู้บริโภคต้องปรับตัว อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนผ่านนี้ถือเป็นความจำเป็นในระยะยาว เพื่อสร้างความยั่งยืนให้กับทั้งภาคเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อมของประเทศ

สำหรับประชาชนและนักท่องเที่ยว การติดตามข้อมูลข่าวสารจากแหล่งที่น่าเชื่อถือและหน่วยงานของรัฐโดยตรงเป็นสิ่งสำคัญที่สุด เพื่อหลีกเลี่ยงความสับสนและได้รับข้อมูลที่ถูกต้องแม่นยำเกี่ยวกับมาตรการต่างๆ ที่จะมีผลบังคับใช้ในอนาคต