เจ้าภาพกัมพูชาถอนมวยไทยจากการแข่งขันซีเกมส์ 2023 และแทนที่ด้วยมวยในเวอร์ชั่นของตัวเอง คือกุน ขแมร์ (Kun Khmer) สิ่งนี้นำไปสู่การประท้วงโดยไทย ที่ประเทศเจ้าภาพเพิ่งเปลี่ยนชื่อกีฬาจากมวยไทยเป็นกุน ขแมร์แทน
อย่างไรก็ตาม กัมพูชาโต้แย้งว่ากุน ขแมร์ เป็นศิลปะการต่อสู้โบราณซึ่งเป็นต้นกำเนิดของมวยไทย ไทยตัดสินใจคว่ำบาตรการแข่งขันกุน ขแมร์ เนื่องจากสหพันธ์สมาคมมวยไทย (IFMA) ได้ประกาศให้ศิลปะการต่อสู้มวยที่เกี่ยวข้องกับการใช้หมัด เข่า และศอก ต้องเรียกว่า “มวยไทย” เท่านั้น มวยไทย กับ กุน ขแมร์ ต่างกันอย่างไร
Kun Khmer นักชกกุน ขแมร์ ภาพโดย www.phnompenhpost.com
ต้นกำเนิด (The origin)
Muay ในภาษาไทย แปลว่า มวย (boxing) มวยไทยมีมาตั้งแต่สมัยโบราณ แต่ไม่มีบันทึกอย่างเป็นทางการว่าศิลปะการต่อสู้มีขึ้นเมื่อใด กุน ขแมร์ (Kun Kmer) ในภาษาเขมร หมายถึงศิลปะการป้องกันตัวแบบดั้งเดิมของชาวเขมรโบราณ บางครั้งเรียกว่าปราดัลเซเรย์ (Pradal Serey) เชื่อกันว่ากุน ขแมร์มีมาตั้งแต่สมัยอาณาจักรเขมร พ.ศ. 802 ไม่มีหลักฐานว่ากุน ขแมร์พัฒนามาจากวัฒนธรรมของคนในท้องถิ่นหรือจากอินเดีย ผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่ามวยและกุน ขแมร์มีต้นกำเนิดทางวัฒนธรรมเดียวกันก่อนที่จะแยกเป็นศิลปะการป้องกันตัวของไทยและกัมพูชา
ยุคสมัยใหม่ (The modern era)
มวยไทย (Muay Thai)
พ.ศ. 2456 เปิดสอนมวยสากลที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย สิ่งนี้นำไปสู่การคิดค้นมวยไทยเพื่อแยกศิลปะการป้องกันตัวของท้องถิ่นออกจากมวยสากล ในปีพ.ศ. 2464 มวยไทยกลายเป็นอาชีพที่มีสนามมวยถาวรโดยเฉพาะในประเทศไทยเป็นครั้งแรก สนามมวยนี้ใช้ทั้งมวยไทยและมวยสากล ผู้ตัดสินถูกนำมาใช้เป็นครั้งแรกและนักสู้มวยไทยต้องสวมนวมเป็นครั้งแรก
กุน ขแมร์ (Kun Khmer)
ในยุคอาณานิคม (พ.ศ. 2406-2496) ชาวฝรั่งเศสเห็นว่ากุน ขแมร์โหดร้ายจึงนำมาทำเป็นกีฬาชั่วคราวโดยแบ่งการแข่งขันออกเป็นรอบและกำหนดให้นักมวยต่อสู้บนเวทีโดยสวมนวม
มวยโบราณ ต้นกำเนิดของมวยไทย Muay Thai or Thai Boxing
ลักษณะ (Style)
แม้ว่าศิลปะการต่อสู้ทั้งสองจะคล้ายกัน แต่สเตฟาน ฟ็อกซ์ (Stephan Fox) เลขาธิการทั่วไปของ IFMA กล่าวว่า “กุน ขแมร์ไม่ใช่มวยไทย เช่นเดียวกับยูโดไม่ใช่คาราเต้”
รำไหว้ครูก่อนชกมวย (Traditional dance before boxing)
รำมวยไทยหรือไหว้ครูที่มีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย ท่ารำมีหลายท่า ท่ารำเขมรเรียกว่า กุนครุ หรือ ทวายโยบังคมกรู มีทั้งหมด 17 ท่า และส่วนใหญ่มาจากมหากาพย์รามเกียรติ์
เครื่องดนตรีสำหรับการรำมวยไทย และกุน ขแมร์
ดนตรี (Music)
ดนตรีพื้นเมืองของมวยไทยบรรเลงโดยปี่ชวา 1 เลา กลองแขก 2 ใบ และฉิ่ง 1 คู่ ส่วนกุน ขแมร์เรียกดนตรีพื้นเมืองว่า วุงเพลิง พราดอล (vung phleng praadoll) หรือ วองเพลิงคลังแขก (vung phleng klang khek) บรรเลงดนตรีโดย สราลัยหรือปี่ กลองสำโพ 2 ใบ และฉิ่ง ดนตรีไทยกับกุน ขแมร์ เมื่อฟังดูแล้วมีความคล้ายคลึงกัน
กติการของการชกมวย (Fighting rules)
มวยไทยและกุน ขแมร์มีกฎการต่อสู้ที่คล้ายคลึงกัน เพราะทางกัมพูชาลอกกติกาจากมวยไทย
การเข้าร่วมการแข่งขันกีฬาซีเกมส์
มวยไทยถูกจัดในซีเกมส์มาแล้ว 5 ครั้ง คือในปี พ.ศ. 2550 2552 2556 2562 และ 2565 ส่วนกุน ขแมร์จะจัดในปี 2566 ในปี 2538 กัมพูชาเสนอให้เรียกมวยไทยว่า “มวยสุวรรณภูมิ” หรือ “มวยซี” (SEA Boxing) ซึ่งเป็นตัวแทนของประเทศไทย กัมพูชา ลาว และเมียนมาร์ คำว่า Sovannaphum แปลว่า “แผ่นดินทอง” ในภาษาเขมร และเขียนเป็น สุวรรณภูมิ (Suwannabhumi) ในภาษาไทย อย่างไรก็ตาม ประเทศอื่นๆ โดยเฉพาะประเทศไทยกลับไม่กระตือรือร้นกับการเปลี่ยนแปลงนี้ โดยโต้แย้งว่าประเทศไทยมีส่วนรับผิดชอบในการทำให้รูปแบบมวยสากลเป็นกีฬาสากล
ที่มา www.nationthailand.com