Shopping cart

     นาฏศิลป์ไทยได้รับการฝึกฝนมาเป็นเวลาหลายศตวรรษในฐานะศิลปะแขนงหนึ่ง นับเป็นความมหัศจรรย์อย่างหนึ่งในจินตนาการของมนุษย์ เราสามารถเข้าโรงละคร เพลิดเพลินกับการแสดงเต้นรำ และขจัดความกังวลในชีวิตประจำวันได้อย่างรวดเร็ว ชั่วครั้งชั่วคราว เราสามารถมีส่วนร่วมในตัวละครในขณะที่พวกเขาต่อสู้กับปัญหาของพวกเขา ชั่วระยะเวลาหนึ่ง ปัญหาของพวกเขาคือปัญหาของเรา ขณะที่พวกเขาแก้ไขปัญหา เรากลับเข้าสู่เรื่องทางโลกของเรา สดชื่น และสามารถจัดการกับความกังวลของเราเองได้ดีขึ้น

     ประเพณีการฟ้อนรำในประเทศไทยมีมากกว่าร้อยแบบ อย่างไรก็ตาม นาฏศิลป์ไทยมีหลายรูปแบบเท่านั้น และโขนหรือละครสวมหน้ากากก็เป็นหนึ่งในรูปแบบที่ประณีตที่สุด เป็นการผสมผสานระหว่างการร่ายรำ เครื่องแต่งกาย การร้อง การพูด และดนตรี เริ่มแรกเป็นการแสดงโขนในราชสำนัก สร้างจากเรื่องรามเกียรติ์ หรือ บารมีของพระราม ซึ่งดัดแปลงมาจาก รามายณะ มหากาพย์ของอินเดียในศาสนาฮินดู

     ตลอดหลายศตวรรษที่ผ่านมา คนไทยเคารพกฎเกณฑ์ของตน ใน พ.ศ. 2325 เมื่อกษัตริย์องค์ใหม่แห่งราชวงศ์จักรีขึ้นครองราชย์ ทรงมีพระนามว่า รัชกาลที่ 1 (พ.ศ. 2280-2352) มาจากชื่อของพระรามเทพในศาสนาฮินดู อวตารที่ 7 ของพระวิษณุ กษัตริย์องค์ต่อมาก็ใช้ชื่อแบบนี้ทั้งหมด และกษัตริย์องค์ปัจจุบันของไทยคือรัชกาลที่ 10

นาฏศิลป์ไทย

การแสดงโขน (Thai masked dance drama) Trisorn Triboon, Wikimedia Commons.

รามเกียรติ์ มหากาพย์มหากาพย์ฮินดู (Ramayana)

ไม่ใช่เรื่องบังเอิญที่กษัตริย์จักรีองค์แรกจะตัดสินใจรื้อฟื้นการร่ายรำและการแสดงเรื่องรามเกียรติ์ ศูนย์กลางของมหากาพย์อันยิ่งใหญ่นี้คือพระราม เทพและกษัตริย์ในอุดมคติที่มีผู้จงรักภักดีมากมาย เขามักจะชนะในการต่อสู้กับความชั่วร้าย ดังนั้น การพัฒนารูปแบบนาฏศิลป์นี้สามารถสนองวัตถุประสงค์ทางสังคม วัฒนธรรม และการเมืองได้

พ.ศ. 2326 รัชกาลที่ 1 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระบรมมหาราชวังขึ้นที่ใจกลางกรุงเทพฯ ภายในบริเวณมีอาคารหลายหลัง เช่น วัดพระแก้วหรือวัดพระศรีรัตนศาสดาราม นับเป็นพุทธสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่สุดในประเทศไทย ด้านในผนังมีภาพจิตรกรรมฝาผนัง 178 ภาพ เป็นภาพเขียนเรื่องรามเกียรติ์ในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ 19

ภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ต้นศตวรรษที่ 19 ในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว) กรุงเทพฯ ประเทศไทย Dan Lundberg/Flickr. Detail.

เรื่องรามเกียรติ์ (The Story of the Ramayana)

ในนิทานฉบับอินเดีย พระรามเป็นเจ้าชายแห่งอาณาจักรโกศล Kaikeyi แม่เลี้ยงของเขาใช้เล่ห์เหลี่ยมเพื่อให้ Bharat ลูกชายของเธอได้ครองบัลลังก์ เป็นผลให้กษัตริย์ Dasharatha ส่งลูกชายของเขาพระรามไปเนรเทศสิบสี่ปี พระรามเดินทางข้ามป่ากับนางสีดามเหสีและพระลักษมณาน้องชาย เมื่อทศกัณฐ์ลักพาตัวนางสีดาไป สงครามก็บังเกิด กองทัพลิงที่นำโดยหนุมานและผู้ติดตามของพระรามคนอื่นๆ ช่วยให้เขาเอาชนะทศกัณฐ์และบริวารของปีศาจได้ ในที่สุดพระรามก็กลับสู่อโยธยาบ้านเกิดของเขาซึ่งเขาได้เป็นกษัตริย์

Rama’s Court, Folio from Ramayana (Adventures of Rama), watercolor and gold on paper, 1775-1800, India. Los Angeles County Museum of Art, Los Angeles, CA, USA.

ในประเทศไทย รามเกียรติ์ถูกดัดแปลงให้เข้ากับวัฒนธรรมท้องถิ่น มีการเปลี่ยนแปลงชื่อฮีโร่และการตั้งค่าบางส่วน เช่น พระรามกลายเป็นพระราม และทศกัณฐ์กลายเป็นราชาอสูรทศกัณฐ์ ถึงกระนั้น ในรามเกียรติ์ก็แสดงให้เห็นความไม่แน่นอนของชีวิตในรูปแบบที่จดจำได้ง่าย

นอกจากนี้ กษัตริย์บางพระองค์พยายามที่จะสร้างรามเกียรติ์ในแบบฉบับของตนเอง เช่น ฉบับรัชกาลที่ 1 เป็นฉบับสมบูรณ์ ส่วนฉบับรัชกาลที่ 2 (พ.ศ. 2310-2367) เป็นฉบับที่มีชื่อเสียงที่สุดในด้านบทกวีและจังหวะอันไพเราะ พวกเขาเขียนตอนเพิ่มเติมและรวมตัวละครมากขึ้น ดังนั้นฉบับภาษาไทยจึงมีความยาวและซับซ้อนกว่ารามายณะของอินเดีย

ประเพณีรำไทย (Thai Dance Traditions)

     นาฏศิลป์ไทยอาจมีที่มาจากประเพณีขอม ตัวอย่างเช่น เราพบภาพการร่ายรำในภาพนูนต่ำแบบเขมรของปราสาทบายนในนครวัด ประเทศกัมพูชา ภาพนูนต่ำนูนสูงที่เกี่ยวข้องกับเขมรยังปรากฏในปราสาทหินพิมายในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย อีกทางหนึ่งคือปรมาจารย์พราหมณ์จากอินเดียอาจนำประเพณีการเต้นรำมาสู่ประเทศ

นางรำที่ปราสาทบายน นครวัด ประเทศกัมพูชา Lecercle/Flickr.

อย่างไรก็ตาม นาฏศิลป์ไทยแตกต่างจากประเพณีของเขมรหรืออินเดีย เน้นการเคลื่อนไหวของแขน มือ และนิ้ว ลักษณะเฉพาะอย่างหนึ่งของโขนคือผู้รำบางคนสวมหัวโขน นักแสดงแสดงการเต้นรำสองแบบ อันแรกกางเต็นท์และใช้ขาเป็นส่วนใหญ่ ส่วนอีกอันใช้เหล้ารัมและประกอบแขนอย่างช้าๆ

โขน (Thai masked dance drama) การแสดงในปี 2013 Asia Societyนครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา Elsa Ruiz/Flickr.

การเล่นโขนอาจผสมผสานศิลปะแขนงต่างๆ เช่น ชักนากโบราณ หนังตะลุง และกลศึกจากศิลปะป้องกันตัวแบบไทยที่เรียกว่ากระบอง การใช้หน้ากาก การแต่งกาย และผ้าโพกศีรษะน่าจะมาจากชักนาก

พิธีกวนเกษียรสมุทรแบบดั้งเดิมซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมเฉลิมฉลองราชาภิเษกของกษัตริย์ไทยได้หล่อหลอมการแสดงโขนด้วย เป็นการแสดงกลางแจ้งที่มีนักเต้นแต่งตัวและสวมหน้ากากเป็นปีศาจและเทวดา การเต้นรำนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อสดุดีกษัตริย์องค์ใหม่และรับรองความจงรักภักดีของประชาชนที่มีต่อพระมหากษัตริย์ การแสดงยังเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมทางสังคม เช่น การถวายพระเพลิงพระบรมศพ การถวายพระเพลิงพระบรมศพบุคคลระดับสูงหรือพระสงฆ์ที่เคารพนับถือ การฉลองสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ วันคล้ายวันประสูติ และการเปิดกิจการใหม่

ดนตรีประกอบโขนไทย (Music for Thai Khon Dance)

ผู้แสดงโขนและผู้รำไม่สามารถเปล่งเสียงใดๆ ได้ เนื่องจากต้องสวมหน้ากากบนเวที ดังนั้นนักร้องและผู้บรรยายจึงนั่งร่วมกับวงออร์เคสตราที่ข้างเวที การพูดและการร้องเพลงเป็นองค์ประกอบหลักของการแสดงโขนและควบคุมการแสดงทั้งหมด การเรียนรู้คำศัพท์และดนตรีต้องใช้ความพยายามและความสามารถอย่างมาก โดยปกติแล้วนักร้องจะจำคำศัพท์ได้โดยการฟังครูของพวกเขา ซึ่งในทางกลับกันก็ได้ยินมาจากครูของพวกเขาเอง

ละครเวทีโขนไทย (Thai masked dance drama) การแสดงในปี 2013 Asia Society, นครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริก Elsa Ruiz/Flickr.

นอกจากนี้ ดนตรีประกอบการเต้นรำยังเป็นดนตรีพื้นบ้าน มีเฉพาะเมโลดี้และมักจะไม่มีเสียงเบสหรืออินเนอร์ของดนตรี เครื่องลม เครื่องตี และเครื่องสายทำให้การแสดงมีชีวิตชีวา พวกเขามาพร้อมกับการผสมผสานของกลองและเครื่องเคาะ เช่น ปี่กลองเป็นขลุ่ยไทยประเภทหนึ่ง ตะปอน เป็นกลองสองหน้าสีเหลือง และกลองทัด เป็นกลองสองหน้าสีแดง วงมโหรีประเภทนี้เรียกว่าปี่พาทย์ นักแสดงเหมาะสมกับการแสดงของพวกเขากับคำพูดของนักร้อง ภาษาของนักเต้นคือภาษาของท่าทางและการเคลื่อนไหว

ตัวละครในโขนไทย (Charecters in Thai Khon Dance)

โดยทั่วไปการแสดงโขนจะประกอบด้วยตัวละครประเภทต่างๆ เช่น อสูร ลิง พระเอก นางเอก ตัวโขนทุกตัวมีอากัปกิริยาและการแต่งกายต่างกันไป ตัวละครในรามเกียรติ์แบ่งออกเป็นสามกลุ่มหลัก

ตัวพระและตัวนาง (Noble Heroes and Heroines)

กลุ่มแรกคือตัวพระและตัวนางที่ไม่สวมหน้ากาก พวกเขาสามารถเป็นมนุษย์เทพหรือเทพธิดาที่ได้รับการขัดเกลา กองกำลังแห่งความดีเหล่านี้มักจะหล่อเหลาและสูงส่ง นางเอกหลักเก็บซ่อนอารมณ์ที่แท้จริงของเธอไว้ ไม่ว่าเธอจะรู้สึกอะไรก็ตาม เช่นเวลาเศร้าจะไม่ร้องไห้ออกมา เธอจะยิ้มให้อย่างสุภาพเพื่อแสดงว่าเธอมีความสุข นอกจากนี้เธอจะไม่กระทืบเท้าเมื่อเธอโกรธ ในการแสดงความโกรธของเธอ เธอจะแสดงอาการรำคาญเล็กน้อยเท่านั้น

ส่วนหนึ่งของฉากการแสดงโขน (Thai masked dance drama) โรงละครแห่งชาติศาลาเฉลิมกรุง กรุงเทพฯ ประเทศไทย Frank Kovalchek/Flickr.

การเต้นรำของวีรบุรุษและวีรสตรีสะท้อนถึงโคลนของอินเดียโดยใช้ท่าทางมือที่มีความหมายและสง่างาม ขั้นตอนมีน้ำหนักเบา ฝ่าเท้าที่เปลือยเปล่าแทบจะไม่สัมผัสพื้น และนิ้วเท้ามักจะกระดกขึ้น ในอินเดียและตามประเพณีของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ส่วนใหญ่ การเปลือยเท้าเป็นลักษณะพิธีกรรม เวทีและการแสดงจริงถือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์

อสุรพงศ์ (Bullying Demons)

กลุ่มที่สองคือตัวยักษ์ ศัตรูของตัวพระ โลกถูกรุมเร้าด้วยผู้คนที่พยายามครอบครองหรือครอบงำสังคมมนุษย์เป็นครั้งคราว แนวคิดที่ว่ามนุษย์ทุกคนอาจอยู่ร่วมกันอย่างปรองดองและร่วมมือร่วมใจกันไม่เหมาะกับผู้ที่ต้องการอำนาจและทรัพย์สินทั้งหมดเพื่อตนเอง ดังนั้นจึงมีปีศาจกลั่นแกล้งอยู่มากมาย

โขน (Thai masked dance drama) การแสดงในปี 2009 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กรุงเทพฯ ประเทศไทย Kinkku Ananas via Wikimedia Commons.

ตรงกันข้ามกับตัวพระ ตัวยักษ์สวมหน้ากากที่มีสีต่างกัน หน้ากากทั้งหมดมีเขี้ยวเล็ก ๆ บนใบหน้าที่แปลกประหลาด ตัวละครเหล่านี้มักจะมีขนาดใหญ่ แข็งแกร่ง และคดเคี้ยวมาก ปีศาจสร้างปัญหาทั้งหมดและทำให้ตัวพระปวดหัวมากมาย การเต้นของพวกเขาดุดัน ดังนั้น ตัวละครยักษ์จึงเคลื่อนไหวด้วยท่าเปิดขาซึ่งมีรากฐานมาจากศิลปะการต่อสู้

ตัวอย่างหนึ่งคือ ทศกัณฐ์ ราชาปีศาจที่ไร้ศีลธรรมและชั่วร้าย เขามีรูปแบบการกระทำทั่วไปมากมาย เช่นเมื่อทศกัณฐ์โกรธกระทืบเท้าอย่างโกรธจัด นอกจากนี้ยังหันหน้าไปมาเพื่อแสดงว่าดีใจหรือกระดิกแขนและขาเมื่อมีความสุข ถึงทศกัณฐ์จะเขินอายแต่ก็มีลีลาการแสดงเป็นของตัวเอง

ตัวลิง (Mischievous Monkeys)

กลุ่มที่สามคือลิงซึ่งมักจะสวมหน้ากากสีขาว อย่างไรก็ตาม พวกเขาก็สมยอมและเป็นนายพลและทหารราบของวีรบุรุษและวีรสตรี พวกมันตัวเล็กกว่าและเบากว่า ว่องไว มีชีวิตชีวา และซุกซน

ส่วนหนึ่งของฉากการแสดงโขน (Thai masked dance drama) โรงละครแห่งชาติศาลาเฉลิมกรุง กรุงเทพฯ ประเทศไทย Frank Kovalchek/Flickr.

ในขณะที่ทำงานสกปรกส่วนใหญ่ที่เกี่ยวข้องกับการทำความสะอาดโลก ลิงเหล่านี้ทำหน้าที่เป็นตัวตลกและนักกายกรรม พวกเขาเชี่ยวชาญในภาษาท่าทาง การเคลื่อนไหวของพวกเขาเลียนแบบลิงจริง

การแสดงโขนไทย (Movements in Thai Khon Dance)

เช่นเดียวกับนักแสดงเต้นรำทุกคน มีสไตล์และการเคลื่อนไหวที่เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ตอนนี้มีหกสิบแปดการเคลื่อนไหวของแขน นิ้ว ข้อมือ ขา ตำแหน่งศีรษะ ซึ่งทั้งหมดมีความหมายทางอารมณ์บางอย่าง ผู้รำไทยมักจะถือลำตัวตรงจากคอถึงสะโพกเป็นแกนตั้ง ยืดตัวไปตามจังหวะดนตรี เคลื่อนไหวร่างกายขึ้นและลงโดยงอเข่า อย่างไรก็ตาม นักแสดงจะรักษาแขนและมือให้อยู่ในแนวโค้ง ความสง่างามและความงามของนักเต้นขึ้นอยู่กับเส้นโค้งและมุมเหล่านี้

The Khon (Thai masked dance drama) performance, 2013, Asia Society, New York, USA. Elsa Ruiz/Flickr.

ขั้นแรก นักเต้นจะเรียนรู้การเคลื่อนไหวช้าและเร็วขั้นพื้นฐาน การเคลื่อนไหวเท้าของนาฏศิลป์ไทยโดยทั่วไปจะช้ากว่าในอินเดีย การเต้นช้าเน้นการเคลื่อนไหวของแขนและมือที่ละเอียดอ่อน ในการฝึกซ้อม นักเต้นจะงอนิ้วไปข้างหลังเพื่อสร้างท่าทางนิ้วที่สง่างามผิดธรรมชาติ

ในขั้นต่อไป นักแสดงปรับแต่งท่าทางของมือและแขน ซึ่งเป็นภาษาที่สมบูรณ์ของการแสดงอารมณ์ พวกเขากลายเป็นส่วนหนึ่งของบุคลิกภาพของนักเต้น หลังจากนั้นไม่นาน พวกเขาสามารถร้อยท่าทางเหล่านี้เข้าด้วยกันได้อย่างลงตัว นักเต้นที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคือผู้ที่สามารถสะท้อนถึงตัวละครที่พวกเขาแสดงและอารมณ์ที่พวกเขากำลังเผชิญได้อย่างง่ายดายและสง่างาม

เครื่องแต่งกายสำหรับโขนไทย (Costumes for Thai Khon Dance)

เครื่องแต่งกายที่สวยงามเป็นหนึ่งในส่วนที่สวยงามที่สุดของนาฏศิลป์ไทย พวกเขาเป็นตัวแทนของอดีตและดูเหมือนจะไม่เกี่ยวข้องกับโลกของเรา อย่างไรก็ตาม นักเต้นต้องพยายามอย่างมากเพื่อให้เครื่องแต่งกายของพวกเขาถูกต้อง การแสดงโขนจะไม่มีใครยอมรับได้หากไม่มีเครื่องแต่งกายเหล่านี้ ตัวละครโขนได้รับการตกแต่งอย่างประณีตด้วยเครื่องประดับและผ้าโพกศีรษะแต่ละชิ้นที่มีชื่อเฉพาะและกำหนดให้กับตัวละครนั้นๆ

การแสดงโขน (Thai masked dance drama) กรุงเทพฯ ประเทศไทย Rodrigo Sepúlveda Schulz/Flickr.

ตัวอย่างเช่น นักเต้นชายสวมเสื้อเชิ้ตแขนยาวผ้าทอประดับระยิบระยับและสะพายไหล่ ใต้ผ้านั้นนักแสดงสวมชุดชั้นในที่ลงท้ายด้วยโจงกระเบน ข้างหน้าผ้ามีชายหวายเป็นผ้าประดับห้อยลงมาจากเข็มขัด และชายกาง ผ้าพันคอที่ปลายผ้าห้อยลงมาเหนือเข่าทั้งสองข้าง นักเต้นยังสามารถสวมเครื่องประดับศีรษะ สร้อยคอ ทับทรวง ผ้าคาดเอวปักลาย สร้อยข้อมือ ปลอกแขน หรือกำไลข้อเท้า

อาวุธยังอาจช่วยแยกแยะตัวละครรามเกียรติ์ได้อีกด้วย ตัวอย่างเช่น หนุมานซึ่งเป็นผู้นำของลิงถือตรีศูล โอรสอสูรของทศกัณฐ์ถือคันธนูและลูกศร นอกจากนี้ นักแสดงที่สวมหน้ากากและเครื่องแต่งกายคล้ายกันมากมักไม่ได้อยู่บนเวทีพร้อมกัน สิ่งนี้ช่วยให้ผู้ชมแยกความแตกต่างของตัวละคร

โขน (Thai masked dance drama) นางรำหญิง Bryn Jones/Flickr.

ในขณะที่นักเต้นหญิงจะสวมเสื้อเชิ้ตแขนสั้นก่อนจะคลุมด้วยสไบ ผ้าคลุมไหล่ ใช้คลุมไหล่ข้างหนึ่งรอบหน้าอกและหลัง จากนั้นเธอก็สวมผ้าพับด้านหน้า ผู้หญิงยังสวมผ้าโพกศีรษะหรือรัดเกล้าตามสถานะ พวกเขาสามารถมีเครื่องประดับเช่นเพชรหรือโซ่สวมจากไหล่ทั้งสองข้างข้ามเต้านม

ที่มา www.dailyartmagazine.com

ใส่ความเห็น

ธันวาคม 2024
จ. อ. พ. พฤ. ศ. ส. อา.
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031  
X